Mariette Wijne

Amsterdam , 21 december 2015

Vuurwerk

Ik ben net thuis na een afterparty waar maar geen eind aan kwam. Ik heb rond de voet van de Eiffeltoren gedanst. Op blote voeten door het Bois de Boulogne gerend, vreugdevuren op de binnenplaats van het Louvre aangericht en ook nog eens vuurwerk afgestoken op de trappen van de Sacre Coeur. Dat alles om te vieren dat er een fatsoenlijk klimaatakkoord is gesloten, waarin geen sprake is van de afgrijselijke 2.7 graden die in de aanloop naar de COP21 door de wandelgangen gonsden, maar waarin de ambitie wordt uitgesproken om dik onder de 2 graden te blijven.
Was het maar waar (dat vreugdebacchanaal in Parijs), ik was gewoon thuis en hoorde het via de NOS die mij bij belangrijke gebeurtenissen een zogenaamd pushbericht stuurt. Meestal gaat het over Sepp Blatter of over de huizenprijzen, maar nu pushte de NOS voor de verandering een positief bericht. Wat zeg ik, een geweldig bericht! Historisch. Hier hadden we voor gelopen. Dit was de bedoeling van onze tocht. Dus zette ik me schrap voor een lawine aan sms'en en w'apps en wat al niet meer. Maar... Het. Bleef. Stil. Zo stil dat ik aan mezelf begon te twijfelen. Mocht ik nou blij zijn of niet? Obama was blij, Sharon Dijksma was dik teveden. Sommige onderhandelaars hadden van vreugde gehuild.
Bang om als naïef of als niet ter zake kundig beoordeeld te worden, hield ik mijn blijdschap voor mijzelf en begon ik neutrale berichten rond te sturen naar mensen die er meer verstand van hebben dan ik. Ik vroeg vage vragen als: Volg je het nieuws? Hoe is het in Parijs? Wat vind je van het akkoord? Maar het bleef angstvallig stil. De een zei dat hij het nieuws pas de volgende ochtend had gehoord. De ander wilde de tekst nog eens goed doornemen. Een volgende vond dat de kleine arme landen er bekaaid vanaf kwamen. 'Hallelujah kameraden,' wilde ik uitschreeuwen, maar durfde ik niet. 'Deze uitslag is toch veel meer dan we vier weken geleden voor mogelijk hadden gehouden? DIT IS NIET NIKS. Of ben ik nou gek?' 
Nieuwsuur opende diezelfde zondagavond haar uitzending met het vertrek van de Tweede Kamer-voorzitter en gaf daarmee duidelijk aan de binnenlandse waan van de dag hoger aan te schrijven dan de toekomst van onze weergaloze planeet. Ze lieten milieumensen aan het woord die zuur zeiden dat ze er meer van hadden verwacht, van het akkoord dus. Over naïef gesproken! Natuurlijk zat er niet meer in. Dit is een vergadering, een overleg, hier wordt dagen onderhandeld over de plaats van een komma. Wat denk je nou, dat 196 landen massaal en pardoes voorbeeldig gaan kantelen? En trouwens, wees maar blij dat dat niet is gebeurd en ook nooit zal gebeuren, want dan blijft er nog iets te knokken over. Ik snap heus wel dat we voor een historische en onmogelijke taak staan, dat er werk aan de winkel is, dat de strijd nog lang niet gestreden is, et cetera. Maar daarnaast wil ik blij en optimistisch zijn. Dus leve de COP21! En dat akkoorden van de COPs die nog moeten komen nog veel hoopgevender mogen zijn. De volgende is in Marrakech. Ik heb al gekeken, het is minstens 3050 kilometer wandelen vanaf Utrecht. Om er weer langzaam in te komen loop ik aanstaande zondag (27 december) de enige etappe die ik heb gemist. Van Geertruidenberg naar Breda (22 km). Wie zin heeft loopt lekker mee. Vertrek om 10.00 uur vanaf bushalte Stationsweg in Geertruidenberg. De route is te downloaden op de website van Urgenda (route dag 4). 

Amsterdam, 3 december 2015

Isolatie

Vriend aan de telefoon: 'Ben je niet meer dezelfde? Wat maak je me nou?' 
'Nou, nou ja, ik ben natuurlijk nog de oude, maar ik heb in vier weken zoveel kennis opgedaan over zulke essentiële dingen, dat ik met andere ogen naar de wereld kijk.' 
En die nieuwe blik, voelt als een nieuwe ik. 
Overal waar ik kijk zie ik CO2 de lucht in spuiten. Ik ben uitermate gefixeerd op warmtelekken en begrijp werkelijk niet waarom zoveel daken nog zonder zonnepanelen zijn. Plus ik wil iets doen. Nog steeds. Of alweer. Maar dan anders. Ik ben gaan Climate Milen omdat ik die apathische bezorgheid van me af wilde schudden. En nu wil ik iets doen omdat de apathie verdwenen is en ik weet wat er allemaal gedaan kan worden. Pessimistisch struisvogelgedrag is omgeslagen in roekeloze dadendrang.
Zo probeer ik mijn omgeving liefdevol doch geslepen te manipuleren. Maar dat kan alleen met een zekere instapkennis. Maar die blijkt nog best vaak te ontbreken. Voor alle duidelijkheid: klimaatverandering is geen gril van de kosmos. Het komt door ons. Wij. Nous. We. Der Mensch. Daar zijn wetenschappers het voor 97 % over eens. Wie nog rust vindt in klimaatscepticisme, haal ik meteen even uit de droom: want die sceptici worden betaald door de fossiele industrie. Sommige ontkenners zijn zelfs herkend als voormalige tabakslobbyisten maar dan met een ander jasje aan. Een vriendin die sceptisch of laten we zeggen onverschillig was, sputtert niet meer tegen. Maar ze vroeg me wel mijn mond te houden. 'Laat mij maar in onwetendheid, ik kan het er nu niet bij hebben.' Ik snap dat verzoek. Terwijl zij weer jaloers is op mijn beperkte kennis van de aanslagen in Parijs. Want die hebben haar werkelijkheid veranderd. Ze was er ziek van.
We kunnen elkaar een hand geven. Zij negeert de gevolgen van klimaatverandering en houdt zich als docent filosofie intensief bezig met actuele horror. Ik heb alle kranten van afgelopen weken ongelezen weggemieterd en lig wakker van toekomstige rampen. Bof ik even. Want ik kan allemaal leuke dingen doen om mijn paniek te dempen. Het eerste wat ik bij thuiskomst deed, nog voor ik vier Penoza's en een Downton Abbey ging kijken, was de stekker van mijn 22 jaar oude koelkast uit het stopcontact trekken. Een maatregel die onverwacht meerdere doelen dient. Zonder koelkast geen vlees en ook geen zuivel. Ik ben dus niet alleen duurzaam bezig maar ongemerkt ook nog eens het zandloperdieet aan het volgen. Verder ben ik druk aan het isoleren geslagen. Mijn huis heeft een energielabel Z. Het kiert en gaapt aan alle kanten. Daar merk je met deze lentetemperaturen weinig van, maar ik heb alvast een deken voor de deur gehangen. Het dichttrekken ging veel stroever dan normaal. En toen ik thuiskwam kon ik er niet meer in. Wachtend op een lange man of vrouw die wilde helpen om tegen de bovenkant aan te duwen, bracht ik uren door in mijn eigen portiek. Heel goed! Tevreden over. Want om mijn huis versneld klimaatneutraal te maken kan ik het best dakloos zijn.

Amsterdam , 30 november 2015

Twee dagen later

Ik ben weer thuis. Heb mijn schoenen schoongemaakt. Franse modder en grassprieten van het Museumplein uit het profiel geschraapt. Het liefst had ik het vuil laten zitten. Als herinnering aan de legendarische Climate Miles. 
Zoals jullie misschien op tv hebben gezien was het einde wél de schitterende climax waar we niet meer op gerekend hadden. De politie liet ons met rust. We mochten in een groep Parijs binnen lopen en samen de trappen van de Sacre Coeur beklimmen. Boven werden we opgewacht door de mensen van Urgenda die een triomfboog voor ons geknutseld hadden en een enorm team van de NPO. De wandelaars vielen elkaar om de hals. Beklopten elkaars ruggen. Hielden elkaars handen vast. Toen ik zag hoe Dick zijn vrouw omhelsde en hun jassen zachtjes begonnen te schudden, barstte ik zelf ook in snikken uit. Nou ja, snikken, ik stond wat in mijn handschoen te snotteren toen ik ineens door Tijs van den Brink werd bevraagd. Op dat moment kon me dat niks schelen. Achteraf had ik natuurlijk spijt. Spijt dat ik niet iets 'duurzaams' had gezegd. Iets strijdlustigs. Een aanmoediging aan het adres van Rutte desnoods. Nu leek het net alsof ik mee was voor de koekjes. Wat in het begin misschien ook wel zo was, maar tegen het einde niet meer. O nee, zeker niet. De vrouw die en plein publique stond te grienen was een andere dan die vier weken eerder in Vianen op het punt had gestaan het bijltje erbij neer te gooien... (Wordt vervolgd.) 

Goussainville-Parijs , 28 november 2015

Kijk ons daar staan

Parijs, Sacre Coeur, rond 15.30 uur, kilometer 619 

Senlis-Goussainville , 27 november 2015

Kerstverlichting

Mijn telefoon ligt nog boven op de kamer. Een foto maken kan ik niet. Maar ik zou willen dat jullie zagen wat ik nu zie. De hele groep wandelaars, alle Urgenda-mensen en een enorm NPO-team zit en staat verspreid in de foeilelijke eetzaal van hotel La Bagatelle. Goussainville. Een Parijse voorstad waar we toeterend en juichend werden onthaald. Niet echt. Maar toch. Er was meer contact met de plaatselijke bevolking dan ik inmiddels voor mogelijk had gehouden. Duimen de lucht in. Een vuist op een claxon. Vive la ecology, maar dat was waarschijnlijk ironisch bedoeld. Voor die ecologie – laat Marjan het niet horen, want die spreekt veel liever van nieuwe economie – liepen we vandaag onze laatste lange etappe. Bijna dertig kilometer door een verrassend mooi landschap. Zo dicht bij Parijs en dan nog zo glooiend met kleine dorpjes en alles. En in die poppendorpjes was het markt of waren mannen in groene overalls kerstverlichting aan het ophangen. Winterwonderland.
In een koud en mistig Senlis werden we uitgezwaaid door een clubje klimaatfietsers uit Nijmegen. Halverwege de wandeling kwamen we een jong Gents stel tegen dat al joggend onderweg is naar Parijs. Omdat ze maar met z'n tweeën zijn, zullen ze geen moeite hebben om in het centrum van Parijs te komen. Omdat wij morgen waarschijnlijk met vijftig of zestig zijn, hebben we speciale instructies gekregen. Tot de lunch moet het mogelijk zijn om samen te lopen. Daarna splitsen we op in groepjes van tien. Dan doen we onze vlaggetjes in onze tas en lopen we als toeristen naar de Sacre Coeur, de officieuze finishplek. Het Urgendateam heeft een flexibele triomfboog gemaakt die bij onraad (un flic) snel in een tas gestopt kan worden.
Nog één dag te gaan dus. Daarstraks - tijdens de laatste Walkshow - zagen we beelden van afgelopen weken en werd na afloop de harde kern aan tafel uitgenodigd. Elke wandelaar vertelde hoe hij of zij The Climate Miles ervaren had. Het sniffen stond mij nader dan het lachen. Hoe dichter bij Montmartre, hoe sentimenteler ik word. Ik heb de neiging om iedereen de hele tijd te knijpen, porren, vasthouden en zeggen wat een fantastische tijd ik heb gehad. Nog één dag. Nog 24 kilometer te gaan. En dan zijn we van Utrecht naar Parijs gelopen. We hebben het gedaan.

De hardloper (rechts), zijn begeleider (midden) en Jos (links, die zelf 42 marathons heeft gelopen). Ondertussen kijkt Lucas (hoofdband) naar het pad dat voor hem ligt en of het begaanbaar is voor zijn karretje. 

Raray-Senlis, 26 november 2015

Wintertarwe

Piet is terug. Elske, Christiaan en Pieter zijn er weer. Oude gezichten. Nieuwe dagjesmensen. De groep zwelt aan. Vandaag liepen we met een man of veertig van Raray naar Senlis. Een korte wandeling van zo'n veertien kilometer. Dat is niets. En alles was perfect. De zon scheen. Het waaide niet. We hoefden onze handschoenen niet aan. We liepen een absurd pittoreske route (op slechts 50 kilometer van Parijs) langs kastelen en aanpalende huisjes van horigen. In het gezelschap liep een aantal boeren mee. Zij konden ons eindelijk vertellen waar wij al weken naar lopen te gissen. Die groene sprietjes? Dat is wintertarwe. Is dat kool? Nee, koolrabi, een tussengewas om de grond te bemesten. Hans Huijbers van de Zuidelijke Land- en Tuinbouworganistatie voerde het hoogste woord. Wandelaars hingen aan zijn lippen. Hij zegt 'Boeren kunnen het niet alleen. Denk met ze mee. Stel ze doelen, maar maak geen wetten.' Ja, ja. Het was de dag van de boeren. En de verjaardag van onze fundamenteel onderzoeker Nichol. Vanochtend hebben we hem twee keer toegezongen. Een keer in de ontbijtzaal en een keer vanaf het bordes van Chateau Raray. We joelden en stelden ons aan. Hij juichte en glom van plezier. De stemming begint steeds vrolijker te worden. Er hangt 'finish' in de lucht. Enerzijds verlang ik naar de Irish Pub (geheim aankomstpunt) in Montmartre, anderzijds wil ik dat deze dagen zo lang mogelijk duren. Ik vind het ineens ook zo jammer dat ik al die mooie landschappen zo karig beschreven heb. Die van de afgelopen twee dagen waren absoluut om over naar huis te schrijven. Gisteren stegen we in korte tijd een meter of veertig en kwamen vanuit het herfstbos direct op een plateau uit. Daar vlogen leeuweriken boven de akkers en dreven novemberwolken laag voorbij. Vanaf dat plateau liepen we zo in de armen van Chateau Raray. Wauw. Voor het eerst hadden we het fatsoen om onze modderschoenen op de deurmat uit te doen. Onder aan de brede marmeren trappen stonden en lagen tientallen paren. Antichambrerende golfers in chesterfieldfauteuils keken ons verbaasd na. Ze zullen weinig van onze missie begrepen hebben. In Frankrijk heeft niet een iemand zijn auto aan de kant gezet om een stuk met ons mee te lopen. De enige Fransen die oprecht belangstelling voor ons hebben zijn de gendarmen die zo af en toe vanuit het niets opduiken, omdat ze weten in welke hotels we slapen. Als ze slim waren, zouden ze onze route downloaden. Maar dat zijn ze niet. Ze geloven Marjan Minnesma als ze ijskoud beweert dat we iets met elektrische auto's en zonne-energie doen. Koele tante, superwoman, die aan vier uur slaap genoeg heeft om de hele dag door de wereld te redden. Wat doet zij als ze overmorgen in Parijs aankomt? Dan keert ze direct om zodat ze bij de verjaardag van haar zoon kan zijn. Wij ook, om zondag om 12.00 uur op het Museumplein te zijn. KOM OOK! KOM ALLEMAAL.

Compiègne-Raray , 25 november 2015

Zo hé

Zo kom je nog eens ergens. We slapen in een oud jachtkasteel, eten in een zwaar gedecoreerde zaal en slapen met zijn vieren in een torenkamer. Oude bekenden – van het begin van The Miles – druppelen binnen. Ik heb geen zin om er vroeg tussenuit te knijpen om een verslag te gaan tikken. Dat kan wel tot morgen (donderdag) wachten. Dan lopen we de kortste route tot nu toe. Beetje krachten verzamelen voor de laatste twee etappes. We zijn er bijna. Maar nog niet helemaal. 

Richting Chateau Raray. Bos door, plateau over ... 

Et voìla! 

Noyon-Compiègne, 24 november 2015

Welkom

Stel je krijgt visite. En die visite is te voet. Je gasten hebben acht uur gelopen en zich ook nog eens gehaast om op tijd bij jou te kunnen zijn. En daar zijn ze dan. Verkleumd. Nat. Modder tot achter hun oren. Rode wangen van de inspanning. Wat doe je? Als eerste? Je biedt ze iets te drinken aan, precies. En daarna vraag je in een begrijpelijke taal hoe de wandeling is geweest, dat ook. Om vervolgens het programma voor de avond te schetsen, juist. Zo moeilijk is het niet. Wat deed de burgemeester van Compiègne? Ze begon meteen over veiligheidskwesties te praten. Dwong ons tot één minuut stilte die nog geen 20 seconden duurde en liet ons een promofilmpje over Compiègne zien met daarin veel aandacht voor golf en paardrijden. En dat alles in het Frans.
Corentin, die eerder het peloton had verlaten om via skype een sollicitatiegesprek te kunnen voeren, had van een aanwezige journalist gehoord dat het verhaal van de burgemeester ongetwijfeld saai zou zijn. En dat klopte. Ik voorspelde hem dat hij tijdens het diner naast de burgemeester zou komen te zitten. Wat ook gebeurde. Terwijl de meeste wandelaars na het eten hun jas aantrokken om naar de Walkshow in de raadszaal te gaan, zat hij nog steeds met haar te praten. Zeg maar gerust te discussiëren. Op een manier die nogal op ruziemaken leek. Kathe, Kai en ik (wij houden alles en iedereen maar vooral de twintigjarige Corentin goed in de gaten) brandden van nieuwsgierigheid. Waar hadden die twee het over? 'Oh my god', zei Corentin nadat de maire vertrokken was. Wat bleek? Toen hij voorzichtig het woord windmolen in de mond had genomen, was de kleine krullenbol op hem in gaan hakken met een venijnig pleidooi voor fossiele brandstoffen en nucleaire energie. Dat vond hij vreselijk. Hij schaamde zich voor haar en voor Frankrijk. Maar zijn dag kon gelukkig niet meer stuk. Want hij heeft die baan gekregen; aanstaande maandag begint hij als toeristenfotograaf in de Franse Alpen. We zijn allemaal van harte welkom.
Ik krijg het volgend jaar nog druk. We zijn immers ook uitgenodigd op het eilandje van Kai ter hoogte van Seattle, waar Dick inshallah een windmolen gaat bouwen. Ik zie Witness-achtige toestanden voor me. Mannen met hoeden in witte overhemden die met een rijtje spijkers tussen hun lippen steeds hoger de mast inklimmen en vrouwen die broodjes smeren en limonade uit kannen schenken. La vie est belle. Als we tenminste ongeschonden uit Compiègne kunnen komen.  

Desondanks is het er erg mooi. 

Noyon, 23 november 2015

Huppetee

Rustdag in Noyon. Eerst met z'n allen en de NPO naar de kerk. Kathedraal, volgens iemand van ons immer wakkere groepje. 'Dat is ook een kerk,' zei ik. Waarmee ik duidelijk liet merken dat er met mij niet meer te sollen valt. Mooie scènes in de KERK. Lucas speelde harp, terwijl Dick werd geïnterviewd onder een kouwelijke Christus aan het kruis. De vader, de zoon en de heilige geest. Hopelijk krijgen jullie dit tafereel op tv te zien - want het is er een uit duizenden.
Na de kerk volgde logischerwijs een bezoek aan het café om een begin te maken met ons manifest. We kwamen niet ver, want al snel stapten Kai, Kathe en Irma de Bar Tabac binnen. De koffie was mmm, het internet zzz. Dus het eerste uur ging sowieso al op aan het delen van duurzaam wereldnieuws. Irma deed verslag van het schaliegasfront. Zij volgt een Groningse gasdekundige die Peter Polder heet en ze volgt een man die om het halfuur een update geeft van het klimaat-neutraal-maken van zijn huis. Kai en Kathe zijn meer geïnteresseerd in de manier waarop inheemse volken zich tegen de aanleg van olie- en gaspijpen op hun land verzetten en volgen een figuur die Don Silver heet. En Jos screende de reacties op het artikel in Trouw waarin 67 hoogleraren alle kolencentrales willen sluiten. Zijn foto van Sinterklaas en Zwartepiet die van een dak vallen met als onderschrift KUT ZONNEPANELEN was nog niet één keer geretweet. Terwijl dat toch het geestigste berichtje was dat ik voorbij heb zien komen. Humor, o, humor, where areth though!? Ons manifest dreigde binnen een paar minuten ook al veel te serieus te worden. We willen te veel zeggen en uitleggen. Bijvoorbeeld, dat:
- duurzaam niet duur is (zonnepanelen leveren energie en dus geld op);
- duurzaamheid geen linkse hobby is (vvd'ers willen toch ook het beste voor hun kleinkinderen?);
- duurzaam een tergend saai woord is (maar we zo snel niks anders kunnen bedenken);
- iedereen iets kan doen (eet minder vlees, schakel nu over op schone energie);
- Den Haag dit niet voor ons op gaat lossen (Rutte zit te dutten);
- duurzaamheid banen oplevert (denk aan de klusbedrijven die onze huizen klimaatneutraal gaan maken).
En zo hadden we nog 89 stellingen bedacht, die niemand zal lezen. Want je hebt al genoeg aan je hoofd en het zal allemaal zo'n vaart niet lopen. Helaas lieve lezers, dat doet het wel. Het loopt enorme vaart. En wij verkeren in de gelukkige omstandigheden dat we erger kunnen voorkomen. We moeten om. Het kan niet anders. Ik zeg: HUPPETEE. Loop om te beginnen 29 november met ons (sommige Climate Milers nemen zondagochtend de trein naar Amsterdam) de Klimaatparade mee. Natuurlijk is dat niks voor jou. Vier weken naar Parijs lopen is ook helemaal niets voor mij. Maar ik ben blij dat ik het doe. En dit is niet het laatste. Want ik kan nog veel meer doen. Iemand heeft berekend dat alle bottom-up-initiatieven samen al meer hebben opgeleverd dan in het SER-energieakkoord door het kabinet is toegezegd. Jaha, denk daar maar eens over na, terwijl wij door wind, regen en vrieskou naar Compiègne lopen. Nog vijf dagen te gaan.

'Ik vind het niks,' zei Jos, 'alles is erop gericht om je als mens nietig te doen voelen.' 

Villequier Aumont-Noyon, 22 november 2015

Gezang

Paniek in de tent. De hotelwifi doet het niet. Meestal is de internetverbinding traag omdat er in één klap vijftig mensen op willen, maar dit keer is er iets anders aan de hand. Iedereen is al wezen vragen bij de balie, maar daar heten ze Haas. Het meisje verstond ons niet. De man die erbij werd geroepen haalde zijn telefoon uit zijn zak, keek of hij wifi had en bevestigde wat wij allang weten. Geen bereik. Geen nieuws. Geen twitter. Geen contact met het thuisfront. Alleen André is via slinkse wijze op een nieuwssite terecht gekomen. Daar las hij dat de Brusselse scholen morgen dicht blijven en de metro's niet rijden.
Wij zitten in het veilige Noyon met een knoeperd van een kathedraal. Als ik het gordijn van de kamer openschuif kan ik op de toren zien hoe laat het is. Morgen maar eens een kijkje nemen. Morgen - voor jullie vandaag - is het rustdag. We hebben bijna vijfhonderd kilometer gelopen. Het maffe is, dat ik dat niet voel. Ik voel het in mijn lijf, zeker, maar niet in mijn hart. Toen ik vier weken geleden van Amsterdam naar Naarden liep, kon ik daar nog dagen op teren. Nu loop ik elke dag enorme einden, maar voel ik niet de trots die bij zo'n sportieve prestatie hoort. Waar ligt dat aan? Misschien aan de dubbele urgenda. Als je op wandelvakantie gaat, dan heb je het over het wandelen, de landschappen enzo. Als je actie voert dan gaat het over dat waar je het niet mee eens bent - stel ik me zo voor. Maar wat gebeurt er als je lopend dingen gaat lopen urgenderen? Juist, dan gaan de dingen door elkaar lopen. De meeste mensen in deze groep genieten daarvan. 'Uit de groef' is het streven. Maar ik kan er niet tegen. Ik wil weten waar ik aan toe ben. Loop ik nu van het landschap te genieten of ben ik in gesprek over een te schrijven manifest? Snap je wat ik bedoel? Toen enkele wandelaars vandaag belachelijk mooi begonnen te zingen, was ik het overzicht helemaal kwijt. Marcheren, evolueren, excelleren in gezang... Ik kan het niet meer bijbenen. De rustdag komt precies op tijd. Maar dit stuk ga je dankzij La Famille Haas veel later lezen.

Lunchpauze (de broodjes liggen in de kar) in The Sound of Music.

St Quentin-Villequier Aumont, 21 november 2015

Koud

Deze streek is niet berekend op groepen. We zitten verspreid over vier hotels en een particulier slaapadres. Ik ben met drie andere lopers afgezet in een smoezelig hotel, waarvan de uitbater mijn Frans verbeterde en deed alsof er geen vier jongemannen in korte broek in de lobby zaten. Ik had er vanalles van kunnen denken als ik niet zo moe was. Vandaag de derde van drie wandelingen van nagenoeg 30 kilometer. Vannacht heeft er een omslag in het weer plaatsgevonden waardoor de dag bittertjes begon. 'Een kouwe lucht is een blauwe lucht', hoorde ik iemand zeggen en die iemand had helemaal gelijk. Vandaag liep er voor het eerst een Franse aanhaker mee. Ze had van Urgenda's klimaatzaak gehoord via de Franse televisie. Corentin, onze Franse fotograaf, 'looked like a cat that ate the canary', zei Kai. Wat zoveel betekende als dat hij zijn vreugde probeerde te verbergen. Goed dat de Franse vrouw twee dagen meeloopt. Ze wist ons bijvoorbeeld te vertellen dat de burgemeester van Flavy le Martel de politie toestemming had moeten vragen om ons te mogen ontvangen. Ook op dit platteland is de noodtoestand van kracht. Maar in het gemeentehuis was daar niets van te merken. Alle beschikbare vrouwen hadden een taart of cake gebakken. Om te voorkomen dat de The Climate Miles mijn persoonlijke Climate Kilo's worden, heb ik mezelf voorgenomen tot aan Parijs geen suiker meer te eten. Een kleine uitdaging bovenop de grote uitdaging die vandaag haar laatste week ingaat. Hoe dichter bij Parijs hoe groter de groep weer wordt. Lopers die al een of meer dagen hebben meegewandeld keren terug voor de grande finale, die hopelijk geen anti-climax zal zijn. Vandaag liepen we met een man of twintig. Maar als we aan het eind van volgende week met vijftig of meer wandelaars in de buurt van Parijs komen, is de kans groot dat we worden tegengehouden. Maar zover is het nog niet. Morgen slechts 24 kilometer naar God weet waar. Speaking about God en de schepping. Eindelijk ben ik erachter hoeveel de aarde tot nu toe is opgewarmd. Eén graad. Da's niks, zou je denken. Maar het gaat om de snelheid waarmee het gebeurt. Dat kan de natuur niet bijbenen. Boomgrenzen bewegen niet zo snel - om maar eens iets te noemen. Als opwarming en klimaatverandering in dit tempo doorgaan kun je wachten op nitrokatastrofes. Tijdens de laatste klimaattop in Kopenhagen is een bovengrens van twee graden vastgesteld. In Parijs, dat weten we nu al, gaat die verder verhoogd worden naar 2.7. Op een schaal van groen, oranje, rood is dat ROOD. Terwijl het technisch mogelijk is om het bij anderhalve graad te houden. Tot zover de theorie, de praktijk is weerbarstiger. Vanavond hadden we vier energiemannen in de Walkshow. Die hebben de gevaren en oplossingen keurig voor je op een rijtje gezet. Kijk daar maar even naar (urgenda.tv), terwijl wij naar (gevonden!) Noyon lopen.

De vruchtencake (vooraan rechts) vond ik het lekkerst en ook het mooist. 

Bohain en Vermandois-St-Quenti, 20 november 2015

Le pilote automatique

Met z'n drieën op een kamer. Een doorgezakt bed. Regen. Wekker. Regen. Koffie, koffie, brood. Koffie. Schrijven, poepen, pakken. Schoenen föhnen. Schoenen sprayen. Teen verbinden. Blaar beplakken. Sokken aan. Regenbroek. Regenjas. Cape eroverheen. Afscheid van de zachtmoedige hotelier. Adieu. Adieu. Regen, kale bruine akkers, regen, regen. Zwaaien naar de bakker. Slager. Groentenkraam. Sportcafé. Cape uit. Lottoformulieren. Paris Match over Les attaques. Koffie, koekje, stukje wafel. Rij voor de wc. Loopt die man ook mee? Daar heb je Sander de Kramer. Mijn moeder is weg van jou. Gaan we al? Cape aan. Regen, regen, dorpen, velden, klei, klei, bergen bieten. Sporthal! Cape uit. Regenbroek uit. Regenjas uit. Tafels in lange rij. Burgemeester. Wethouders. Lieve gezichten. Welkom, welkom, voor altijd welkom. Groentensoep. Wortselsla. Minimuffin in vanillesaus. Koffie. Jas aan. Broek aan. Cape aan. Foto. Regen, regen. Regen, regen. Café tabac. Cape uit. Jas los. Koffie. Halve croissant. Jas dicht. Cape aan. Regen, regen. Suikerbieten. Regen. Huizen, winkels, straten, mensen, bussen, druk. Druk! Droog. Donker. Langs de snelweg. Over een rotonde. Hotel. Trap op. Kamer in. Cape uit. Jas uit. Broek uit. Alles uit. Douchen. Drogen. Liggen. Schone kleren. Lippenstift. Eten, eten, koffie. Trap op. Kamer in. Sokken wassen. Föhnen. Liggen. Typen. Lachen. Slapen. Met z'n tweeën op een kamer. Welterusten.

Landrecies-Bohain en Vermandoi, 19 november 2015

Suikertaart

Zittend in de stoel van een schoolvriend van Matisse – zo heb ik het Frans van de lieve hoteleigenaar althans begrepen – omringd door een stuk of tien wandelaars die afwisselend Engels, Nederlands en Frans spreken en camerajongens die opnames aan het editen zijn, is het ondoenlijk om een consistent stukje te tikken. En naar het schijnt zijn de lokale dierenarts en notaris uit Bohain-en-Vermandois ook onderweg naar ons om een drankje met de Nederlandse wandelaars te drinken. We zijn een bezienswaardigheid. Een verzetje. De burgemeesters en wethouders van de dorpen waar we vandaag pauzeerden haalden alles uit de kast om ons droog te houden en bij te voeren. Het dorp van de eerste stop had zijn feestzaal ter beschikking gesteld en warme chocolademelk gemaakt. De burgemeester die ons een lunchplek verschafte, had zo mogelijk nog meer moeite gedaan. Of althans zijn vrouw, die drie suikertaarten had gebakken. Na het zoet kregen we al snel het zuur in de vorm van de gevreesde Noord-Franse regen. Die viel mee. Want we waren samen. En we improviseerden een liedje. Nat, allicht, arriveerden we bij het derde onderdak van de dag. Wat mij betreft het beste. Een grote lege sportzaal waar grijze stoelen in drie halve cirkels gerangschikt stonden. Zwijgend van vermoeidheid keken we naar het bescheiden toneelstuk dat achter de lange tafel werd opgevoerd: een wethouder met een royale snor en dito bakkebaarden die koffie schonk en chocoladekoekjes rond liet gaan.
En overal waar we kwamen wilden ze een groepsfoto van ons maken. Zo bijzonder zijn wij. Afgezien van deze aandoenlijke ontvangstcommittees hebben we geen mens gezien. De huizen zijn verlaten. De akkers leeg. Je vraagt je af wie de vele waakhonden te eten geeft. Zo verrassend mooi we Noord-Frankrijk gister vonden, zo onverbiddelijk was het vandaag.
Ondertussen wordt er volop getweet over het demonstratieverbod van 29 november. Wat gaan we doen? Zodra we in de buurt van Parijs komen mogen we ons geen 'klimaatmars' meer noemen. Waarschijnlijk gaan we als een groep toeristen of een clubje wandelaars de stad in. We zullen zien. Nog negen dagen te gaan.
Maar voordat ik naar bed ga, voel ik nog even de behoefte om de mythe omtrent kort douchen te ontkrachten. Veel gasten van Mijlpalen voor Parijs noemen dat als hét voorbeeld van duurzaam gedrag. Maar sinds vanochtend weet ik dat er installaties met een filtersysteem bestaan, waarmee je - mits afnemer van groene stroom - gerust de hele dag onder de douche kunt staan.
Waarmee ik wil zeggen, dat er nu al veel meer kan dan we voor mogelijk houden. Na tweeënhalve week onder groene innoveerders te zijn geweest, besef ik dat onwetendheid een spaak in het wiel van de verduurzaming is. En vooroordelen, die ook. Daarom schrijven Jos (fractievoorzitter van GroenLinks in Breda) en ik al lopend een manifest dat een eind moet maken aan alle smoezen. We hebben nog acht loopdagen en één rustdag om de boel op een rijtje te zetten.  

Links de burgemeester, achter de tafel de wethouders. In het blauwe jack 'no frecking' Irma. 

Burgemeester was zijn ambtsketting vergeten. Hij heeft hem thuis opgehaald en is vervolgens weer met de auto naar ons toegereden om te bewijzen dat hij echt de burgemeester is (met een medaille van de avondvierdaagse – maar wij trapten erin). 

Pont sur Sambre-Landrecies, 18 november 2015

Moeras

De NPO is terug. We worden niet meer achtervolgd door de politie. En gisteravond hebben één miljoen mensen naar Mijlpalen voor Parijs gekeken. Kortom, we zijn weer en route en hebben nog tien loopdagen te gaan. Vandaag liepen we ongeveer 27 kilometer van het in zichzelf gekeerde Pont sur Sambre naar het gay Landrecies. Het grootste deel van de route slingerde langs de Sambre, door een moerasachtig Parc Naturel. Oplettende wandelaars zagen een ijsvogel, de meesten moesten het doen met koeien en ooievaars, niet minder mooi tussen het bleke riet, tegen de blauwe lucht.  
De mijlpaal werd geslagen door Anniek Mauser van Unilever Benelux (wie gebruikt dat woord nog?). Er stond op: 'geen verantwoordelijkheid nemen is geen optie'. Wie kan het daar oneens mee zijn? Zelf dwong ze respect af door de lange wandeling tot het bittere einde mee te lopen. Dat moet hoe dan ook pijn hebben gedaan, of, zoals wij het zeggen, schade hebben opgeleverd – onze verzamelterm voor blaren, beknelde tenen, blauwe nagels, hielsporen, scheenbeenontstekingen, ontwrichte heupen et etera.
Zelf zit ik zonder al te veel schade aan een bureautje te typen. We verblijven in een soort Smurfendorp. Elk koppel heeft een eigen huisje. Toen ik bij de buren aanklopte om de wificode te vragen zaten André en Piet daar gezellig in het zitje met de schemerlampjes aan. Zo trekken we van Ibis naar jeugdhotel en van gite naar vakantieoord. De NPO vroeg: wanneer is jouw reis geslaagd? Geen idee. Echt niet. Als ik Parijs bereik is dat mooi, maar dit is typisch een gevalletje van de weg is belangrijker dan het doel. Bovendien gaat de grote demonstratie die voor 29 november in Parijs gepland stond niet door. Een enkeling vindt dat onverdraaglijk, voelt zich monddood gemaakt. Dat gevoel heb ik helemaal niet. Laten we gewoon iets anders verzinnen. Kom de 29ste allemaal naar Amsterdam! Dat kan toch ook? Dit goede humeur heb ik te danken aan een belangrijke ontdekking die ik vandaag heb gedaan. Kijkend naar de kar van Lucas kwamen we op het idee om van Madurodam de eerste klimaat-neutrale stad van Nederland te maken. We vertelden Dick ons idee en die zei: 'Dat is ze al. Al vier jaar.' Zo zie je maar. Heel soms gaan dingen zonder dat je het weet zomaar de goede kant op. En dat mag ook weleens een keer.

Morgen staat ons de Climate Miles-variant van De muur van Geraardsbergen te wachten. Een loodzware tocht door regen en kou. Het mocht eens te gemakkelijk worden. 

Nichol inspecteert waterplanten. Vermoedelijk een tropisch vijvergeval dat woekert in Noord-Franse wateren. 

Pont sur Sambre , 17 november 2015

Dutten, wassen, koken

Geen idee wiens handen dit zijn, maar we aten op onze rustdag onder andere een Franse aardappel-kaasschotel (Corentin) en een Zuid-Afrikaanse melktaart (Nichol) temidden van traag drogend wasgoed.

Maubeuge-Pont sur Sambre, 16 november 2015

Kazen

Toen we vanochtend onze koffers in het busje laadden en kennismaakten met de vijf nieuwkomers die voor deze wandeling uit de Nederland waren gekomen (dankjewel!), werden we gadegeslagen door een kleine ongeschoren man met een zonnebril. Die zonnebril was nergens voor nodig, want rond kwart voor negen miezerde het al en dat zou het de hele dag blijven doen. Deze persoon, hij droeg een mottig baseballjasje en reed in een kleine peugeot, was - jullie raden het al - un flic. Een stille. Van de politie. Jawel. Hij wilde weten waar we heen gingen. Wat ons doel was. Hij maakte notities, schreef de url van Urgenda's website op en noteerde de teksten die op Lucas' kar staan, zoals 'voor niets gaat de zon op' en 'la ma waaien'. Hij zei dat hij ons gedurende de dag zou volgen. Bovendien kondigde hij aan dat we de komende dagen de nodige controles konden verwachten. We hebben hem nog één keer gezien. Hij nam niet de moeite uit het peugeotje te komen, maar draaide zijn raampje naar beneden en gaf de koploper een papier dat ze moest ondertekenen.
Daarna begonnen de speculaties. Die varieerden van de man doet zijn werk tot we worden ontmoedigd om door te lopen. Die laatste kwam van een van de camerajongens. Een lange knul met een sombere blik, althans op de nabije toekomst. Hij was ook degene die vandaag opnames maakte voor het dagelijkse sfeerbericht. Dat wilde hij zo sober mogelijk houden. 'Wij zitten in een bubble, maar thuis zien ze de hele dag de meest afschuwelijke beelden.'
Hij heeft gelijk, we zitten in een cocon. Een groene rups die traag naar Parijs kronkelt. In een bos, onder druppende takken hielden we tegelijk met de rest van Frankrijk één minuut stilte. Die ging in nadat we vanuit de verte kerkklokken hadden horen luiden. De verte bleek een dorp waar de burgemeester en zijn vrouw een lunchtafel hadden gedekt die je alleen uit films kent. Brood, soep, salades, 23 streekkazen, wijn, bier, tiramisu, chocolademousse: alles biologisch en uit de buurt. Er stonden zelfs kleine glaasjes met verse bloemen op tafel. We aten langer en dronken meer dan anders. Bij gebrek aan Sharon Dijksma hamerde Dick de mijlpaal van dag 16 de zompige grond in. Daarna liepen sommigen op onvaste benen naar Pont sur Sambre. Onze rustdag is, zoals het hoort, in the middle of nowhere.

Eerst dit. 

Toen dat. Dick waarschuwt 'leiders', dat als zij het niet doen, wij het gaan doen. 

Mons-Maubeuge, 15 november 2015

In Frankrijk

We zijn in Frankrijk. Maubeuge. Ik zit in de lobby van een Ibis-hotel met uitzicht op een MacDonalds. Naast mij staan twee Climate Milers te praten over windturbines. Hoe ze te bouwen en te benutten. Her en der zitten nog clubjes te babbelen. Vanwege de aanslagen zijn er nog meer afzeggingen binnen gekomen. Morgen geen Walkshow, geen filmploeg en vermoedelijk weinig aanhakers. Dat betekent dat op dag 16 een historisch klein groepje van start zal gaan. Misschien is dit een goed moment om de harde kern te introduceren. Marjan Minnesma en haar elf apostelen. Laat ik beginnen met Dick, alias de windvogel, de eminence grise van het gezelschap. Daar tegenover staat fotograaf Corentin: jong, Frans en een magneet voor vrouwen die willen moederen. Zowel Kai als ik voeren hem de hele dag kleine hapjes en vragen om het uur of hij al een slaapplaats heeft geregeld. Sinds hij bij een van de jongens van het Urgenda-team op de kamer mag slapen, hebben wij een zorg minder. Of Corentin het leuk vindt om zijn beste uren tussen 50-plus randonneurs door te brengen is een andere zaak. Kai en de eveneens Amerikaanse Kathe hebben elkaar ontmoet tijdens een eindeloze klimaatmars door de VS. Ze zien er keurig uit, maar van hen mag het allemaal wel wat radicaler en politieker. Vastketenen, saboteren, verstoren is meer hun stijl. Hoe Roger daarover denkt weet ik niet. De Nieuw-Zeelandse Roger is de stilste van ons. Hij is de goedheid zelve. Kai en ik lopen elk met een stok van Roger, die daardoor zelf met een zware paraplu door de Noord-Franse modder loopt te ploegen. Eveneens van de andere kant van de wereld is Norman, Norms, Prince Charming. De succesvolle ict-er is een Australische klimaatzaak begonnen en heeft op dag 1 (Utrecht-Vianen) een vrouw ontmoet die zich volgend weekend bij ons voegt. Een geheim waarvan iedereen op de hoogte is. Ook Nichol en Piet lopen het hele eind en zijn echte Climate Smilers. Beiden onderzoeker, beiden 100 procent toegewijd. Rachelle, the natural born leader over wie ik het eerder had, heeft een sabbatical en begint na deze tocht aan een voedselproject in Rotterdam. En dan zou ik Jaap nog bijna vergeten, een Kalkar-veteraan pur sang. Jaap maakt tien. Met mij erbij is elf. 
Maar ondertussen hebben zich nieuwe volgelingen bij het gezelschap gevoegd die tot Parijs bij ons blijven: Lucas, onze oersterke zachte kracht (trekt de kar), Iris van het initiatief 'wat kan ik zelf doen' en Irma, een tengere snelwandelaar die eigenhandig schaliegasboring in haar Limburgse dorp heeft tegengehouden... Over al deze mensen en Marjan (een verhaal apart) later meer. Ik moet naar bed. 

Morgen lopen we 18 kilometer (eitje) van Maubeuge naar Pont sur Sambre waarvan Wikipedia meldt dat het een Noordfranse gemeente is. En daar moeten we het mee doen. Tot morgen!

Norman (Australië) en Kai (Verenigde Staten) op een Frans modderpad. 

Richting een droefgekleurde zonsondergang 

La Louvière-Mons, 14 november 2015

Perdu

Vandaag liepen we dus zonder NPO. Ze hebben Marjans reactie op de aanslagen in Parijs nog vastgelegd en zijn daarna vertrokken. De komende drie dagen worden er geen Mijlpalen voor Parijs gefilmd of uitgezonden. Het persbericht dat de NPO over dat besluit heeft verstuurd, haalde NU.nl en leverde een recordaantal tweets op.
Ook hebben een aantal daggasten voor de komende dagen afgezegd. Zij willen nu niet in het middelpunt van de belangstelling staan. Je inzetten voor een schonere en stabielere wereld lijkt mij niet in strijd met de nationale rouw in Frankrijk, maar zij denken daar dus anders over. Ik kan het niet helpen te denken dat ze hebben afgezegd omdat de NPO vertrokken is. Waarom zou je richting Maubeuge reizen als je toch niet op tv komt?
We gaan dus zonder tv-ploeg of duurzame hotshots de grens over. Voor Urgenda en de groep is er weinig veranderd. Maar de jonge Franse fotograaf die met ons meeloopt is 'perdu'. Hij heeft de wandeling als sms'end gedaan. Communicerend met vrienden en familie om er zeker van te zijn dat niemand dood of gewond is. Het enige goede aan zijn dag is dat hij een van zijn foto's aan de Leeuwarder Courant heeft kunnen verkopen.
Mons is geloof ik wel een aardig stadje. Op het stadhuis werden we ontvangen door een hipster- locoburgemeester die een nogal lang verhaal in nogal slecht Engels over Mons hield terwijl wij net 25 kilometer door regen en modder hadden gelopen. Op de groepsfoto die in de trouwzaal werd gemaakt, staan vrees ik weinig wandelaars te lachen. Mons is Europese Hoofdstad 2015. Leeuwarden volgt in 2018. Daarom was er een Friese delegatie aanwezig, en ook omdat ze ver zijn in het denken over circulaire economie. Typisch Fries, niets eruit en niets erin. 
Dankzij het vertrek van de NPO heb ik een luxe kamer. Ik ben in bad geweest en lig in een tweepersoonsbed te typen. Vanuit de eetzaal en bar bereiken me het zorgeloze lawaai van het familieweekend. Een aantal wandelaars, onder wie Marjan, zijn voor even samen met partners, kinderen en vrienden.  

...

NAAR PARIJS? (14 November, 8.30 uur)  
Lieve mensen, we lopen in elk geval naar Mons. En morgen gaan we hopelijk zonder gedoe de Franse grens over. De NPO heeft ons item gisteren niet uitgezonden. Het camerateam dat met ons mee is, heeft geen idee hoe het de komende dagen zal gaan. 'Mijlpalen naar Parijs': de titel heeft nu een andere klank. Maar goed, wij gaan zo stappen. Parijs is dichtbij maar ook ver weg, want nog twaalf dagen lopen. Ik blijf natuurlijk elke dag een stukje plaatsen. Tot vanavond! 

Nijvel-La Louvière, 13 november 2015

Kanalen

Beste Piet, ik zal de fouten in het stuk van 4 november corrigeren. Stom van mij, maar ik ben ook geen echte journalist. Ik hoor de klok luiden, meen te weten waar de klepel hangt en schiet er dan alsnog naast. Sorry daarvoor. En je meegestuurde opiniestuk ga ik uitgebreid lezen als ik er de tijd voor heb. Ik zit er nu even doorheen. Mijn teen is verbrijzeld, ik heb blaren ter grootte van een koffiepad en ik heb heimwee, dat ook. Iedereen kruipt bij elkaar om geanimeerd over ReGen Villages of circular economy te praten, terwijl ik snak naar iemand die recentelijk Het boek van wonderlijke nieuwe dingen heeft gelezen of Kees de Jongen desnoods. Literatuur, kunst of ordinaire tv-programma's zijn niet de onderwerpen die tijdens het avondeten ter tafel komen. De lasagne van vanavond at ik in gezelschap van drie mannen die elkaar nog kennen van de demonstratie tegen Kalkar in 1977, dus dan weet je het wel. Maar stoppen is geen optie. We moeten door. Ik moet door. Die Zevenbergse Jaap Korteweg waar jij het over hebt, is dat de vegetarische slager? Inderdaad met hoed. En de daggast van vandaag. Wat zit er in het West-Brabantse water? Mijn kamergenoot komt uit Lage Zwaluwe en vandaag liepen er ook twee oersympathieke twintigers uit Breda mee. Die zijn vanochtend om vijf uur opgestaan om om op tijd in Nijvel te kunnen zijn. Daar was een driedubbele begrafenis gaande. De kathedraal - volgens iemand een van de oudste van Europa - zat vol rouwenden, waarvan de meesten in trainingsbroek. Drie kisten! Waren de doden betrokken bij hetzelfde ongeluk? Of is het leven in Nijvel niet te harden? Tien kilometer verderop in Arquennes ging het er vrolijker aan toe. We werden welkom geheten door een man van het plaatselijke VVV met een megafoon. Die hield hij voor zijn mond en begon vervolgens gewoon hard te praten (hij zette het ding niet aan) over de diverse kanalen tussen Nijvel en Louvière. Grote kanalen, kleine kanalen en die daar tussenin. Ook schreeuwde hij iets over een trekschuit die door één vrouw werd voortgetrokken. Terwijl er vrijwel niemand naar dit opmerkelijke verhaal luisterde, gingen bladen met hapjes van de vegetarische slager rond. Ze roken naar saucijzenbroodjes. Zelfs de geur is een perfecte imitatie. Ik zal hem, de slager, de groeten doen!

Morgen naar Mons ofwel Bergen, waar we de 300-km-grens gepasseerd zullen zijn en sommige wandelaars tijdelijk herenigd worden met hun partners en kinderen. 

Duurzame binnenvaart 

Dworp-Nijvel, 12 november 2015

School

Iedereen de groeten uit Nijvel. Frans: Nivelles. Waals: Nivele. Kijk maar wat je het mooiste vindt. Het is een uur of vijf. Ik lig weer eens op bed met mijn voeten omhoog, terwijl Rachelle energiek als altijd haar yogamat heeft uitgerold. Rachelle is onze akela. Zij heeft een sabbatical en The Climate Miles maken daar deel vanuit. In september heeft ze de helft van de routes voorgelopen. Zij heet de wandelaars welkom in de ochtend en doet de afsluiting wanneer we het doel van de dag hebben bereikt. Zij loopt voorop, navigeert en staat stil op bijzondere momenten, bijvoorbeeld als we de 250-km-grens passeren, zoals vandaag gebeurde.

Ik schat dat we overmorgen op de helft zijn. Daar kijk ik niet speciaal naar uit. Ik begin namelijk in een trance te komen waarvan ervaren pelgrims zeggen dat die beter is dan seks. En duurzamer, dat ook. Alle dingen die in het begin stroef gingen, lopen nu gesmeerd. Ik babbel met wie er naast me loopt en maak af en toe een geintje. Een kleintje, want het grove grapwerk valt misschien niet goed – ik voel althans een verplichting om positief te zijn. Wat ook gemakkelijker gaat, is domweg vragen wat ik niet weet. Wat is het probleem met schaliegas? Wanneer is iets nou eigenlijk CO2-neutraal? Waarom mag de aarde niet meer dan twee graden opwarmen? Allemaal dingen waarvan ik ongeveer weet hoe het zit, maar die ik nou nooit eens goed kan navertellen.
Vandaag werd ik een beetje bijgespijkerd door Dick. Sir Dick, want hij heeft een lintje gekregen voor zijn werk voor de Windvogel, een energievereniging die zes windmolens en twee zonnevelden bezit. Dick is zelf een beetje een windvogel. Lang, grijs en met wapperend overhemd heeft-ie iets weg van een grote zilverreiger die op het punt staat om weg te vliegen. Dick is een man van aanzien en daardoor bleef ik een beetje bij hem uit de buurt. Maar vandaag liepen we minstens een halfuur naast elkaar. Het begon met mijn vraag naar schaliegas en eindigde ermee dat ik hem heb uitgenodigd om een lezing te komen geven op de Rietveldacademie. Geen idee nog waarover, maar zijn procesdenken is op vanalles toepasbaar; als fysisch scheikundige ziet hij volgens mij ook geen bomen of gevallen bladeren, maar louter cycli en verbindingen.
Het gezelschap is overwegend beta. Ik begrijp althans weinig van de gesprekken die ik om me heen hoor. De mannen praten graag met elkaar over grote gehelen of over technische oplossingen. Uren aan een stuk. Maar vanmiddag wandelde ik ook een stukje op met een man die zichtbaar geëmotioneerd was. Niet over het klimaat of een mislukte uitvinding, maar over zijn dochter die begin dit jaar is geëmigreerd. Zo triest als hij was, zo blij werd ik van dat korte gesprek. Want voor het eerst sinds we uit Utrecht vertrokken, kon ik iets van a tot z volgen en volledig begrijpen. 

Morgen 23 kilometer naar La Louvière, een steenkoolstadje in de Belgische provincie Henegouwen, 80.000 inwoners en bekend om zijn scheepsliften

Rachelle (zij weet de route en loopt voorop) stelde vandaag een kwartier stilte voor. Mag ze vaker doen. 

Brussel-Dworp, 11 november 2015

Pajotten

Mijn teen is dik, rood en zeker niet de oude, maar ik liep. De mooiste route tot nu toe. Twee uur door chique buitenwijken van Brussel en daarna via Ukkel en Beersel naar Dworp, dat mijn stoutste dromen overtreft. Het is helemaal geen modderig gehucht, maar een parel van Pajottenland, zoals het heuvellandschap ten zuiden van Brussel heet. Lapjes land en stukken bos. Kastelen, boerderijen, oude spoortunnels. De opgang naar Dworp was om lyrisch van te worden: velden vol gele mosterd aan weerszijden van het boerenpad dat deel uitmaakt van de Camino de Santiago.
We slapen in een groot en leeg bezinningscentrum. De keuken is in de kelder, de eetzaal fel verlicht. Twee dames met haarnetjes schepten onze borden vol spaghetti. Soep en custardpudding in een keer meenemen. Koffie is er niet. Wel drie koelkastjes vol speciaalbier waar iedereen een beetje omheen hangt. In die recreatieruimte staat ook een reuzenvier-op-een-rij en een deejayset. Kan goed zijn dat er nu gedanst wordt. Buiten staan de auto's aan de oplader die op oud frituurvet werkt. Naast me hoor ik Norman met Nieuw-Zeeland skypen. Alles is kortom zo'n beetje zoals het moet zijn. Maar dat komt ook door Anniko. Van Santen. Zij was er vandaag bij als verslaggever namens de NPO. Als het even kan kijk ik op dinsdag naar Opsporing Verzocht. Er is geen presentatrice zo gedreven als Anniko. Ze is wars van ironie en neemt haar vak heel serieus. Nu blijkt ze ook nog eens heel benaderbaar. Ze eet onze broodjes en drinkt haar koffie uit dezelfde kan als wij.
De rol van tv en film was het thema van de Walkshow. Een vraag: kan een shockdoc of rampenfilm de omslag in mensen versnellen (denk Al Gore)? Een slecht-nieuwsfilm leek de aanwezigen geen goed idee. De helft van de bevolking is bereid om op eigen houtje te verduurzamen, een kwart wacht op leiding en weer een ander kwart is alleen met zichzelf bezig. Die laatste twee groepen kun je beter verleiden met 'nieuw, beter, hip', dan bang maken met doemscenario's.
Van Susan Sontage heb ik geleerd dat alle science fiction over rampen gaat. Over een onleefbare aarde dus, hetzij door een nucleaire oorlog, hetzij door een virus of natuurramp. Als je het zo bekijkt, gaat het gros van de films al over de gevolgen van klimaatverandering - met nul resultaat in het echte leven. We hebben dus iets anders nodig. Bijvoorbeeld een tv-programma waar op dinsdagavond heel veel mensen naar kijken en in de herhaling nog meer. Met Anniko als anchorwoman. 'We hebben getuigen die verklaren dat deze mensen nog in een auto op benzine rijden. Heeft u ze gezien of weet u waar ze op dit moment verblijven? Bel dan met N anoniem of neem contact op met het belteam. Dan zorgen wij ervoor dat ze de juiste begeleiding krijgen.'
Kennis en leiding moeten voor veel mensen van de overheid komen. Maar die handelt sneller als wij in opstand komen. Dat was ook de boodschap van de 
Europarlementariërs die ons vanochtend in Brussel uitzwaaiden. Als besprekingen vastlopen en politici het niet 
eens worden, dan kan alleen de protesterende burger de boel nog in de juiste richting krijgen. 
Daar doen we het voor. En dit 'het' (lopen, aandacht vragen) voelt allicht beter dan bij de pakken neerzitten of bijvoorbeeld vinden dat grote bedrijven eerst maar eens over de brug moeten komen. Daar zijn ze trouwens hard mee bezig; Lidl liep vandaag ook mee. Maar dat is weer een ander verhaal. 
Morgen naar Nijvel. In het programma staat 14 kilometer, dus dat zullen wel weer de gebruikelijke 26 zijn. 

Jonge politicus filmt oudere politici die ons veel succes wensen. 

Brussel, 10 november 2015

Teen

Mijn bed biedt uitzicht op een parkeergarage van acht verdiepingen of zo. Hartje Brussel. Pittige stad. De grotestadsproblemen lijker groter dan bij ons in Amsterdam. Toen ik vanochtend door Brussel-Zuid fietste zag ik een drogist op de drempel van zijn winkel medicijnen uitdelen onder een inmmense groep daklozen (vluchtelingen?). En in een tunnel nabij Station Midi stonden mannen te bellen met een telefoon die in een lantaarnpaal leek geprikt. Een jungle. In de mist. De vlooienmarkt was deprimerend. Museum Wiels was dicht. En ik liep overal in de weg. Alleen bij de orthopediste werd ik allervriendelijkst geholpen. Ik was er op zoek naar iets voor mijn kleine teen die ik gestoten heb aan de poot van het bed in de hostel van Antwerpen. Normaal vloek je wat, hink je een beetje, ga je na een minuut of zo weer over tot de orde van de dag. Maar in dit geval loop ik al drie dagen met een teen die inmiddels zo dik is dat die niet meer in mijn wandelschoen past. Beresaai verhaal, ik weet het, maar die teen beheerst momenteel mijn leven. Is ie gebroken of gekneusd? Moet ik naar een ziekenhuis of niet? Stel ik me aan of doe ik dapper? Is ie dikker of dunner dan vanochtend? Moet hij gespalkt worden of juist vrij spel krijgen?
De orthopediste verkocht me een gelbandje dat zowel spalkt als vrijhoudt. Dus dat is altijd goed. In gebrekkig Frans vertelde ik haar over onze wandeltocht. Ze vond het fantastisch. Ik mocht de siliconen ring ter plekke omdoen en het was geen probleem dat ik daarvoor mijn hele maillot uit zou trekken. Sindsdien gaat het redelijk. Maar de zorg blijft. In het echte leven grijp ik de kleinste dingen aan om af te zeggen of op te geven. Maar nu moet en zal ik Parijs wandelend bereiken. Cathy en Kai uit Amerika hebben ook last van hun voeten. Ook zij hebben hun rustdag besteed aan het zoeken naar inlegzooltjes en hielkappen. Toen we na het eten met z'n drieën terug naar het hostel liepen, ontdekten we dat er op de hoek van de straat een winkel met medische benodigdheden zit. Verlekkerd keken we naar de geëtaleerde krukken en looprekken. Binnen tien dagen ingevoerd in de wereld van het klimaatprotest én van de moeilijke voeten. Morgen gaan The Movo Miles naar Dworp. Klinkt als een klein groen planeetje, maar zal wel weer een modderig gehucht met een groot oorlogsmonument zijn. Morgen misschien belegd met kransen, omdat op 11 november de wapenstilstand van 1918 in heel het land wordt herdacht.

Kai (l) en Kathe (beiden uit VS) wachten in de kelder van de jeugdherberg tot de was klaar is. 

Mechelen-Brussel , 9 november 2015

Heeft dit zin?

Morgen rustdag. Maar de Urgenda's zouden de Urgenda's niet zijn als ze niet een klein programma voor de pelgrims in elkaar hadden gedraaid. Van 10.00 tot 15.00 uur is er een rondleiding langs Brusselse duurzaamheidsprojecten. 's Avonds wordt ons een diner en een klimaatshow aangeboden. Wie dacht dat The Climate Miles ook maar iets met onthaasten te maken hebben, zit er naast. De dagen zijn gevuld. Alles is strak gepland. Urgenda wil geen tijd verliezen; 'samen sneller duurzaam' is wat ze willen.
Wat wij trouwens verduurzamen noemen, valt in België onder de noemer 'transitie'. Als je stadsboer bent, een repaircafé begint of kinderen natuurles geeft is dat transitie. De Vlaamse schrijfster Tine Hens (1976) reisde langs allerlei Europese transitieprojecten en schreef daarover het boek Het klein verzet. Ze liep gisteren mee, maar dat hoorde ik pas vandaag. De man die Hens' boek aanraadde, praatte daar met evenveel vuur over als over zijn gueuze. Ik vond een interview uit mei 2015 waarin Tine Hens vertelt dat ze wil breken met de neerslachtigheid in de maatschappij. Ze zegt: 'Ook vandaag worden we ontmoedigd om te dromen en te geloven dat het beter of anders kan. (...) Iets doen is belangrijker dan niets proberen. Hoe klein die daden ook zijn. Dat is wat ik wil vertellen, dat is mijn klein verzet.' Onder het interview stonden lezersreacties in het genre 'zucht' en 'droom verder'.
In de Walkshow van vanavond vroeg Marjan aan de aanwezige politici of acties als de onze zin hebben. De tafelgasten vonden van wel. Wij houden politici bij de les. Misschien zet onze tocht Den Haag wel aan om Rutte ervan te doordringen dat hij zelf naar Parijs moet gaan. De hele wereld stuurt zijn leiders. Obama gaat. De paus komt. China is bezig met een inhaalslag. En wij hebben Sharon Dijksma, die het klimaat op een vrijdagmiddag moet doen, omdat ze de rest van de week met het spoor bezig is.
De bij de Walkshow aanwezige Europarlementariërs meldden dat wij als koploper zeer worden gemist. Hun buitenlandse collega's vragen voortdurend wat er met ons aan de hand is. Niet alleen Europa mist Nederland als leider. Het lijkt mij ook fantastisch om in een land te wonen dat schijt heeft aan de voorzichtige intenties van andere naties en de wereld weleens even voordoet hoe je zo snel mogelijk van olie en gas naar wind en zon transitioneert. 
Ja lieve mensen, ik ben aan het radicaliseren. En wil op de avond voor de eerste rustdag (en pak 'm beet vijftien kilometer na de 200-km-grens) laten weten dat het fijn voelt om deel uit te maken van het klein verzet dat langs de Vlaamse akkers loopt.
Slaap lekker.

Korianderoogst

Antwerpen - Mechelen, 8 november 2015

Mojo

Honderdvijftig man op het station van Antwerpen. Nederlanders. Belgen. Samen op weg naar Mechelen. Een vrolijke stoet, maar redelijk ingetogen uitgedost. Gisteren liep er een duurzaam uitvinder in een rubberen rokje mee. Het was gemaakt van materiaal waar hij zwembaden mee verwarmt. De man had ook een eenvoudige solar-cooker uitgevonden, maar in de streken van Afrika waar de VN die cookers had gedistribueerd, koken de mensen pas als de zon weer onder is. Tja. Hem zag ik niet op Antwerpen Centraal. De man met de kar waarop een klimaatneutraal Madurodam is geknutseld was er wel. Ik was pas de tweede die hem vroeg naar wat er onder de maquette schuilgaat. Nou? Een Keltische harp! En daar gaat hij de komende dagen nog op spelen. Verder weinig versiersels vandaag. We liepen zonder fratsen van Antwerpen naar Mechelen (28 kilometer!), dronken koffie bij de natuurschool, lunchten in Kontich en kregen de slappe lach van vermoeidheid in Café 't Hoekske in Walem. Waarna we tegen de schemer Mechelen bereikten. Erg mooi stadje. Chic hotel. We waren uitgenodigd voor een buffet op het stadhuis. De wandelaars hadden zich snel gedoucht en zaten nu onder gotische bogen eindelijk aan een glas bier van veel te hoge gisting. Te hoog althans voor onze graad van uitputting. Toen de schepen (wethouder) aan het eind van het diner nog een rondleiding door het stadhuis aanbood, stiefelde een stoet waggelende figuren met hinkende voeten en trekkende benen achter haar aan de stenen trappen op. Iemand had een glas bier in de hand, de ander had zijn bord met eten meegenomen. Zodra we een stoel zagen gingen we erop zitten, liefst liggen. Balorig kropen we om de beurt in de zestiende-eeuwse houten zetel van de burgemeester, zonder de schepen daarvoor toestemming te vragen. Zaal na zaal gaf ze uitvoerig uitleg over schilderijen, houtsnijwerk en de geschiedenis van Mechelen aan mensen die voortdurend bij haar wegmankten om ergens een foto te gaan maken. In het laatste vertrek hing Europa's belangrijkste wandtapijt (?). Om het ingeweven figuurtje van Karel V te zien, hadden we licht nodig. Maar de schakelaar was onvindbaar. En dus schenen we haar bij met onze telefoons, zodat zij de keizer kon traceren. Daar was-ie! In een bootje, met een blonde vrouw naast zich. Ik geloof dat ik daar op dat moment mijn mojo terug kreeg.
Morgen van Mechelen naar Brussel. En dan eindelijk een rustdag. We (de harde kern) zijn eraan toe. In vrijwel elke pauze kruipen we bij elkaar om over dit fata morgana te praten.

Laatste stop voor Mechelen. Te moe om te darten. 

Brasschaat-Antwerpen, 7 november 2015

Dip

Hier was ik al bang voor. Dat ik, naarmate de reis vordert en ik meer te weten kom, ik pas echt in een klimaatdepressie geraak. Dat gebeurde vanavond. Rond een uur of kwart over negen zakte de moed me in de schoenen. Onder andere door een videobrief van de filmmaker die voor Urgenda dagreportages maakt. Ze had voor de camera haar eigen angsten en zorgen omtrent de klimaatverandering uitgesproken. In beeld een blozende blonde meid die haar toekomstige kinderen graag eenzelfde jeugd wil geven als zijzelf heeft gehad en vreest dat dat niet meer binnen de mogelijkheden ligt. Thuis op de bank zou het filmpje me koud hebben gelaten. Maar hier, badend in het thema, hakte het erin. Toen we vanmiddag zingend werden ingehaald door de leden van Transition Town Merksem (ecotuin) werd ik ook al zo wiebelig. Normaal gesproken zou ik me heel ongemakkelijk voelen als vier vrouwen een liedje voor me zongen. Maar vandaag kreeg ik het er warm van. Ze zongen niet alleen, ze hielden ook kartonnen borden vast met teksten als 'welkom dappere stappers' en 'you rock'. Weken hadden ze naar onze komst uitgekeken. Ze hadden taarten gebakken, damn good coffee gezet en het bejaardenhuis gevraagd of we daar mochten pauzeren. Dat mocht. En zo slingerden de wandelaars in een rij tussen de tafels met bejaarden door. Die zaten aan een Duvel of speelden biljart. Bij afscheid werd weer het Klimaatlied gezongen. Iedereen kent het hier. Het wordt gezongen op Belgische scholen. En als je in België een huis bouwt, ben je verplicht 'iets duurzaams' te doen: je dak beleggen met zonnepanelen dan wel een warmtepomp nemen. De mijlpaal werd geslagen door Jan Kriekels. De nogal excentrieke baas van Jaga, een bedrijf dat duurzame radiatoren fabriceert. Hij schreef het boek Innovate or die en liep het hele eind op zijn cowboylaarzen (die). Een bus vol personeel liep graag achter hem aan in een T-shirt van de zaak. Respect nature, maar niet lelijk, en daarom heb ik Jaga om zo'n T-shirt gevraagd. Want ik heb wel twee mutsen, drie maillots en een paar wollen truien in mijn bagage gepakt, maar niks met korte mouwen. Ze willen dat ik in dat T-shirt op de Eiffeltoren ga staan en een foto voor ze maak. We zullen zien. Eerst maar eens naar Mechelen lopen. Somberder dan ooit, maar niet alleen.

Lief studentenprotest

Lieve ontvangst van Transition Town Merksel ('Let's do it now, now, now')

Essen - Brasschaat , 6 november 2015

Op de hei

Het is 18.11 uur. Ik lig wat strammig op een bed in een Van de Valk-hotel aan een drukke weg in Brasschaat. Ik ben in bad geweest. Heb mijn wonden verzorgd. Op de grond, tussen de bedden en het 'bureau', doet mijn kamergenote haar yogaoefeningen. Om ons heen hoor ik kranen die worden opengedraaid, wc's die worden doorgetrokken, mensen die zich opfrissen na de 21 kilometer van vandaag (de warmste 6 november ooit). 
Gister liepen er ineens tweehonderd dagjesmensen mee (en op het station van Breda stond een groot koor te zingen), vandaag rond de zestig. Ik heb er minstens tien gesproken. Zo gaat dat. Iedereen praat met elkaar. Je versnelt, houdt in, en begint te kletsen tegen degene die naast je loopt. De eerste dagen was ik enorm onder de indruk van de aanwezige kennis. Ik dacht dat elke wandelaar donkergroen was, ver gevorderd op het pad der duurzaamheid. Inmiddels weet ik dat er allerlei tinten meelopen. Biologen die herderstasjes voor je plukken, Belgische zussen die van lange-afstandswandelen houden, klimaatneutrale wiskundeleraren enzovoort. Er lopen ook opvallend veel ondernemers mee. Slim van ze, want The Climate Miles zijn ook een soort groene handelsmissie. Iedereen deelt visitekaartjes, van papier of online.  
Daggast vandaag was Herman Wijffels, 'de beste premier die Nederland nooit heeft gehad' en 'een bankier die altijd een hekel aan geld heeft gehad' (De Volkskrant). In een bosje bij de Kalmthoutse Heide sloeg hij de mijlpaal in de grond: 'Op naar een ecologische beschaving'. Wijffels heeft de gave van het woord. Hij zweeg totdat het stil was, en zei vervolgens zacht maar verstaanbaar wat hij wilde zeggen. Hij ziet conventionele consumptie- en productiepatronen als primitief en verduurzaming als een vorm van beschaving. Toen hij was uitgesproken, klonk er applaus tussen de naaldbomen. Wijffels' kleine speech werkte sfeerbevorderend.
Tijdens de lunch bij het bijenteeltmuseum met een afweergeschut uit WOII op de stoep, schoof ik lukraak bij een groepje aan. Dan gaat het niet over de inrichting van het etablissement of het uitzicht, maar pats, boem, over wie je bent en waarom je meeloopt. Aan tafel Peter die papier maakt van landbouwafval. Organisch materiaal dat normaal gesproken wordt verbrand gebruikt hij als grondstof voor papier en karton. Twee vliegen in één klap: recycling en minder CO2-uitstoot. Hij werkt met fabrieken in Columbia en India, en financiert ook lokale projecten. Want hij zag kinderen in de leeftijd van zijn kleinkinderen koeienstront tot briketten kneden en dacht, als ik daar iets aan kan veranderen, ben ik tevreden. Zijn bedrijf bestaat twee jaar en is door hem zelf gefinancierd. Hij heeft nú een grote opdracht danwel investeerder nodig. Het liefst wil hij de Rabobank als klant. Zij hebben de Herman Wijffels Innovatieprijs in het leven geroepen en kunnen bovendien wel een imagoboost gebruiken. Ik: 'Daar loopt ie, stap op 'm af.' Maar Peter is bescheiden. Doet de dingen graag op zijn manier. Hij wil zich niet opdringen. Zijn kleindochter van elf vindt dat hij op Twitter moet en wil graag voor hem tweeten. Maar dat zou volgens hem een vorm van kinderarbeid zijn.
Sommige lezers willen tips in het genre 'doe dit, doet dat'. Hier heb je er eentje. Koop of bestel printpapier van Paperwise.

België nog meer last van klimaatverandering? 

Breda - Essen , 5 november 2015

Poeh

Het is kwart over tien, ik zit in een voetbalkantine-achtige setting heel erg moe te zijn. Nadat we het eindpunt hadden bereikt, zouden we per Tesla (elektrieke auto) van Klein-Zundert naar Essen worden gereden. Een iemand van de harde kern vond dat 'gesjoemel' en stelde voor die tien auto-kilometers ook te lopen. Ik dacht mooi niet, maar zei tot mijn eigen verbazing, 'ja, sgoed'. Dus ik heb vandaag 34 kilometer gelopen. Dat is een persoonlijk record. Vandaar dat ik het schrijven van dit bericht opschort tot morgenochtend. Met uw permissie. Hier een kopje tomatensoep voor het bloeden. We liepen door Brabantse bossen. Hadden de keuze tussen appelflappen en worstenbroodjes. Pieter Derks sloeg een mijlpaal en maakte een paar goede grappen. Het gesprek in de Walkshow ging over hoe je mensen kunt verleiden tot ander gedrag. Maar het antwoord gaat nu echt naar bed. Welterusten lieve thuisblijvers, morgen meer.
Kijk anders zelf naar dat tafelgesprek: www.urgenda.tv. 

Persoonlijke rustdag, 4 november 2015

De suikerbiet, deel 2

Vervolg van gisteren.

Ik keek hem aan. Hij keek mij aan. En als de zon niet al de hele dag verontrustend hard geschenen had, dan zou die terstond zijn doorgebroken. Piet Hermus! Zes jaar bij in de klas gezeten. Hij heeft zich aangesloten bij Urgenda, omdat hij als akkerbouwer grote schade van de klimaatverandering ondervindt. Sinds 1998 wordt zijn leven erdoor vergald, schreef hij in een ingezonden brief aan Trouw. Dat opiniestuk is de reden dat hij vandaag daggast is. Een boer met een mening. 'Ik ben een sociaal-conservatief die radicaal tegen extremisme is.'
Die Piet. Afgezien van die ellendige regenval van afgelopen augustus gaat het goed met hem. Hij is getrouwd, heeft in het verleden tonnen gewonnen met Miljoenenjacht en weegt volgens eigen zeggen een grote zak 'errepuls' te zwaar.
Hoe denkt hij over het laten verwilderen van bouwland? Geen idee. Daar zijn we niet aan toegekomen. We hebben minstens vijf kilometer lang herinneringen opgehaald aan onze middelbare-schooltijd. Piet was ongelooflijk goed in geschiedenis. Nog steeds. Losjes vertelde hij over de oranjegezindheid in dit geuzengebied. Hij vond het een gotspe dat Dordrecht de eerste stad was die Willem-Alexander als koning bezocht. De stad waar de gebroeders De Wit waren gelyncht en de republiek om zeep geholpen. En dat de koning zich geen Willem IV maar Willem-Alexander noemt, vindt hij ook onkies. Alexander was een tsaar, een dictator. Ferme uitspraken. Maar Piet bleef lachen. Bij alles. Om alles.
Gisteravond was hij tafelgast in de Walkshow (een soort Avondetappe) en ik baal dat ik dat heb gemist. Vandaag liep hij ook mee, terwijl hij eigenlijk iets inzaaien moest. En die biet? Was die biologisch? 'Nee', lachte Piet, 'want dan was ie niet zo mooi geweest. Ik verbouw twee keer zoveel bieten als mijn vader. Op hetzelde stuk land. Met minder bestrijdingsmiddelen. En dat komt door rasveredeling. Daar zijn wij goed in. Wij Nederlanders. En we zijn er zo goed in geworden door de bijzondere omstandigheden waarin we leven: een mild klimaat, de ligging aan een vruchtbare delta, godsdiensttwisten. Dat waren de fundamenten voor de democratische republiek ...' Dat was het laatste wat ik hem hoorde zeggen. Kan goed zijn dat Piet nog steeds tegen me aan het kletsen was toen ik alweer lang en breed in een of andere shuttle/bus/trein/tram naar huis toe zat.

Aan die geografische gespletenheid komt nu snel een eind. Vandaag (Geertruidenberg - Breda) kon ik niet meelopen. Maar morgen ga ik all the way. Samen lopen, eten, slapen, en weer opstaan. Dan ga ik de Urgenda's en harde kern van meelopers wat beter leren kennen, die bestaat onder anderen uit twee vrouwen uit de VS, een man uit Nieuw-Zeeland, een man uit Australië, een jongen uit Frankrijk, een 'deeltjesversneller' en een meneer die zo nu en dan met een rollator loopt. 

Wandelaars kijken toe bij het in de bodem slaan van een Mijlpaal voor Parijs. Piet tweede van rechts, onder zijn linkerarm zie je een lichte vlek: de biet. Daaromheen nieuwe natuur. Het huis links is bewust op een terp gebouwd. 

Redelijk oude natuur. 

Gorinchem - Biesboschmuseum, 3 november 2015

Boer

Handjevol lepelaars, wat leeuwerikken, een blauwe kiekendief. Had mijn verrekijker dus niet voor niets meegenomen.
Zoals aangekondigd liepen we vandaag door de Biesbosch. Met dank aan de gemeente Werkendam die deze etappe gesponsord had. De lunch was in de raadszaal. De brutaalsten onder ons aten in de grote lederen draaistoelen van de raadsleden hun broodje en tomatensoep, terwijl de rest op de publieksstoelen zat. De wethouder hield een praatje dat ik niet heb gevolgd, omdat ik met het Snorretje alias Not The Greenpeace-guy zat te kletsen. Hij komt uit Nieuw-Zeeland en heet Roger. 'Victor Charlie Charlie', zei ik spontaan. 'You must be the millionth person who makes this joke.' Weer niet goed. Terug naar de wethouder dan maar. SGP, zeven of acht kinderen (hoorde ik in de wandelgangen), maar met hart voor de zaak.
Vanuit Werkendam liepen we naar het Biesboschmuseum. De route ging door de Noorderpolder. Nieuwe natuur. Walt Disney-natuur zoals het laatst bij de DWDD werd getypeerd in een momentje dat over het boek Dit is mijn hof van Chris de Stoop ging. Hierin beschrijft de Vlaamse journalist en boerenzoon de ontmanteling van het 'hof' van zijn ouders in de Hedwigepolder.
Tussen Werkendam en de Biesbosch is ook landbouwgrond geofferd voor de natuur en om een overloopgebied te creëren voor de Merwede die eens of meerdere keren per jaar buiten zijn oevers treedt en dat in de toekomst wel vaker zal gaan doen. Het nieuwe land zag er spectaculair uit. Leeg. Een vlakte. Met plassen, vogels, voorzorgsbruggetjes die door Adriaan Geuze ontworpen zijn, elk versierd met een gekniktebuis met een tak erin – lokstokken voor reigers om op te zitten. De boswachter van de Biesbosch sloeg onder toeziend oog van de NPO een Mijlpaal voor Parijs in de grond, waarop stond: Boerenland wordt Natuurland (als ik het goed onthouden heb).
Heb ik nog tijd voor iets anders? Ja! 

DE SUIKERBIET
Op het station van Gorinchem stond dus een wandelaar met een suikerbiet met het loof er nog aan in zijn grote hand. Een ongeraffineerd tussendoortje? Een statement? Een houvast? De man was zelf ook uit de kluiten gewassen met een gezonde blos op de wangen. Grof jasje, trui, een boer. Toen de biet na de lunch nog steeds niet aangebroken was, vroeg ik de knoest wat die stronk te betekenen had. Na twee lettergrepen was ik thuis. Ho stop. 'Zevenbergen!'
'Fout', zei de boer: 'Zevenbergschenhoek'.
'Wie ben jij?'
'Piet Hermus.'
'Piet Hermus?'
Ik keek hem aan. Hij keek mij aan. En als de zon niet al de hele dag verontrustend hard geschenen had, dan zou die terstond zijn doorgebroken.

Morgen het tweede en meteen laatste deel van De suikerbiet 

Vianen - Gorinchem , 2 november 2015

Wij (Dag 2)

De Hokjesman kwam langs. Voor de Belgische lezers, De Hokjesman is een tv-programma van de VPRO waarin Michael Schaap Nederlandse subculturen portretteert zoals je vreemde diersoorten beschrijft. Hij stond ons op te wachten voor café De Panda in Arkel waar we werden ontvangen met koffie en cake als kwamen we van een begrafenis. Terwijl de stemming er vandaag juist opvallend goed in zat. Dat lag niet aan het optreden van Katja Schuurman (ze was er niet) noch aan dat van Jamai Loman (hij zong niet), maar aan de zon, het herfstlicht, de Lek (?) en de mensen, ja weer de mensen, die vandaag meeliepen. We waren met 85 inclusief de grote baas van Eneco, een kamerlid van de VVD en die Hokjesman. Ik wist niet wat ik van de laatste moest denken. Thuis op de bank vermaak ik mij zeer met zijn manier van journalistiek bedrijven. Maar als je ineens zelf in een groep verkeert die misschien wel op de korrel wordt genomen, is dat andere koek. Nu houdt Schaap het altijd netjes, maar toch voelde ik een verdedigingsmechanisme in werking treden. Kom niet aan mijn milieumensen of groene kerk, of hoe we ook maar genoemd gaan worden. Zie je dat 'we' in de vorige zin? Ik zei 'we'. Dat is rap gegaan. In één dag voel ik me dichter bij de milieumensen dan bij de journalisten staan. Die trouwens zelf ook van verre te herkennen zijn. Overwegend man, zwarte spijkerbroek, zwart T-shirt, loshangend ritsvest, afzijdige danwel opdringerige houding, haar dat schreeuwt om een crèmespoeling. De duurzamen zien er stukken gezonder uit. Ik liep kilometers naast een vrouw van tachtig die mijn jongere zus had kunnen zijn. Ze heette Annie en is wandelgek. Ze houdt niet van groepen, maar maakte voor het klimaat een uitzondering.
Overigens breekt het op en neer reizen me op. Als thuiswerker ben ik helemaal niet gewend om zo vroeg al onder andere mensen te zijn. De volle trein, de vertragingen die me de stuipen op het lijf jagen (straks is de groep weg, de groep weg!), ik zal blij zijn als ik donderdag zelf weg ben.

Morgen van Gorinchem naar de Biesbosch. Die is voor jou Westbroek.

Ik krijg de HM niet gekeerd. Dan maar even zo. Schaap draagt driedelig bruin. Jammer dat hij slechts zes kilometer heeft meegelopen, anders had zijn pak het kunnen schoppen tot kledingstuk van de dag. Gisteren was dat het groene fluwelen smokingjasje van een twintiger (man), vandaag de zwart-witte vacht van Spot, een bordercollie die naar schatting tachtig kilometer heeft gerend. 

Utrecht - Vianen, 1 november 2015

Button (dag 1)

Ik ben weer thuis. Want zolang we in Nederland lopen pendel ik op en neer. Terwijl de harde kern in een warm café in Vianen de dag doornam, reisden Janneke (tof dat je meeliep!) en ik traag door een mistige herfstavond naar huis.
Geen idee hoeveel mensen er de eerste dag meeliepen. Het pontje over de Lek moest vier keer op en neer voordat iedereen was overgezet. Ik houd het op een man of vierhonderd. Inclusief de riante cameraploeg. Ze filmden Patrick Lodiers aan de start en Patrick Lodiers tegen het einde van de tocht. De tussenliggende kilometers liep hij niet mee. Marjan Minnesma, mrs Urgenda wel. Fris als een hoentje stapte ze na veertien kilometer Café de Rooie Vesting in Vianen binnen en bestelde een biertje (vermoed ik).
Iemand van het thuisfront vroeg me of ik met één woord de dag kan typeren. Kweenie. Het was een prachtige herfstdag, om maar eens vijf woorden te noemen. Nieuwegein, maar vooral Vianen waren mooier dan ik voor mogelijk had gehouden. Over de organisatie niets dan goeds; 'Wat een dure koeken', riep Janneke blij toen ze haar favoriete cranberrywafels op de koffietafel ontdekte. En de mensen. Ja de mensen. Ik vond ze zo positief. Zo aardig. Zo geïnteresseerd in elkaars beweegredenen om mee te lopen. Om me heen hoorde ik geanimeerde gesprekken. Gelach. Ons kent ons, ook al kenden ze elkaar niet. Even veel mannen als vrouwen. Ook dat was goed om te zien. Diverse wandelaars wisten te vertellen dat er een vrouw uit Amerika meeloopt en een man uit Nieuw-Zeeland. Die heeft een snorretje, zei de Fries die hem gesproken had en zo aardig was om mij in een halfuur bij te praten over de klimaatbeweging. Hij gaf me een fossil free-button waarmee ik de komende dagen goede sier kan maken. 'Als je dan af en toe ook het woord divest laat vallen, ben je binnen.' Zelf is hij groot fan van 350.org, actief in netwerkduurzamedorpen.nl en lid van de FNV-klimaatgroep. Niet alleen hij, alle wandelaars waren ongelooflijk op de hoogte en wisten precies waar ze deze 15 kilometer voor liepen. De aardige Fries loopt op 9 november mee naar Brussel en heeft, omdat hij een van de oudste leden van milieudefensie is, een bed kunnen bemachtingen in een Parijse jeugdherberg tijdens de top. 

Morgen van Vianen naar Gorinchem, 25 kilometer. Katja Schuurman is gast. 

Marjan Minnesma (rode jas) wacht op pont en kijkt op Twitter (vermoed ik)

Amsterdam, 31 oktober 2015

Begintijd (nog 1 dag)

Ik weet zo weinig. Bleek toen ik met vrienden over 'het milieu' sprak. Die hele dieselaffaire, daar heb ik niks van begrepen. Zelfs zo weinig, dat ik niet eens kan uitleggen wat ik niet begrepen heb. Uitstoot, broeikasgas, stikstofdioxide, CO2: ik heb er als alpha maar moeite mee. Er zit altijd een chemische of technische kant aan het verhaal die ik niet snap. Als ik vanmiddag de elektrische autokaravaan - die gisteren uit Friesland vertrokken is - Utrecht zie binnenkomen, zal het vernuft van die voertuigen me volledig ontgaan. En dat is jammer. 
Om me op de valreep nog een beetje in te lezen, bladerde ik in bed door een themanummer van de Groene Amsterdammer dat over de wereld in 2050 gaat. Op de voorkant een lelijk blauw plastic tasje. In agressieve stiftletters: Hoe lossen we de problemen van de toekomst op? Aan het woord komen: 'denkers en doeners die voorbij de korte termijn kijken. Doemdenkers en optimisten. Mensen die ervan overtuigd zijn dat we in de eindtijd leven en mensen die in vandaag een begintijd zien'.

Geen vrolijke kost hoor jongens. De scenario's die de geïnterviewden schetsen zijn precies zo rampzalig als dat ik vrees: een kokende aarde, miljoenen mensen op de vlucht, om zeep geholpen ecosystemen. Kortom, the end of the world as we know it. De meest optimistische klimaattypes zijn de ecomodernisten, die ervan overtuigd zijn dat alleen technologie de soort redden kan. 'Als je niet gelooft in de toekomst, kun je geen betere wereld bouwen.'

De verhalen vielen me zwaar op de maag. Sterker, ik heb er uren van wakker gelegen. Daardoor had ik mooi de tijd om na te gaan wat ik zelf ben. Een doemdenker of optimist? Het eerste, zonder twijfel. Waarom loop ik anders mee naar Parijs? Niet omdat ik denk dat er niks aan de hand is en het allemaal vanzelf weer goed komt. Aan de andere kant zou ik niet meelopen als ik dacht dat er niks meer aan te doen was.

Het is dus als optimistische doemdenker dat ik morgen aan The Climate Miles begin. Om 13.00 vertrekken we vanaf het Neude in Utrecht en lopen we via het Salamanderpad richting Vianen.

Amsterdam, 29 oktober 2015

Zakdoek (nog 2 dagen)

Van een collega van de Rietveld Academie kreeg ik een smetteloos witte zakdoek uit Japan cadeau. Groot genoeg om als hoofddoek te dragen. De geefster kent haar textiel-klassieken. Onderstaande foto is van 15 oktober 1981. Nederlandse vrouwen dragen witte hoofddoeken en tonen zo hun solidariteit met de eveneens wit bedoekte dwaze moeders van het Playa del Mayo in Buenos Aires, die van 1976 tot en met 2006 tegen de verdwijningen tijdens het Fidela-bewind protesteerden.
De foto is in Den Haag genomen. Zulke dikke rijen solidariteit, waar zie je dat nog? Er zit geen geluid bij, maar het ziet zo waardig uit. Inspirerend: in alle kalmte aandacht voor urgente kwesties vragen. Die zak/hoofddoek gaat mee. Joke, bedankt. Ik zet je op mijn lijst van financiële en materiële sponsors. 

Copyright ANP, fotograaf Cor Out 

Amsterdam, 27 oktober 2015

Andijvie (nog 5 dagen)

Een glorieuze herfstdag. Ik liep mijn nieuwe schoenen in. Het einddoel: de kringloopwinkel in Naarden-Vesting. Zo'n 21 kilometer. Tot Muiden hemels. Daarna zozo. Want?

Achter de dijk langs het Gooimeer liggen circa honderd smalle volkstuinen naast elkaar. De structuren, kleuren, geïmproviseerde kassen, brakke huisjes en met indische kers-begroeide composthopen zijn van een Bruegheliaanse schoonheid – helemaal in dat glorieuze herfstlicht. Goed. Twee jaar geleden kocht ik er een zakje biologische sperziebonen. De mevrouw die ze geteeld had vertelde me toen al dat een projectontwikkelaar het op hun grond had voorzien. Vandaag waren even verderop graafmachines aan het werk. Aan de schuttingen van de tuinen hingen protestborden. Corruptie. Verraad. Tuinders de dupe. En: Wij gaan niet weg. 
'U blijft?', vroeg ik het stel dat in hun tuin bezig was. 'Ik niet', zei de man, 'zij wel' en hij wees naar de vrouw. De man had begrip voor de projectontwikkelaar, die door toedoen van een miskleunende gemeente 34 miljoen had verloren. Zijn echtgenote was van plan zich zo lang mogelijk te verzetten, maar eindigde haar betoog met het besef, dat: 'als je ouder wordt, je van alles afscheid moet nemen.'
Een berusting die drie tuinen verderop nog niet had postgevat. Daar was de mevrouw van de boontjes druk met andijvie in de weer. Gevraagd naar een reactie, greep ze naar haar hart. 'Het is een vreselijk drama. Je doet er niks tegen. Na veertig jaar moet ik hier weg.' Gelukkig vond ze nog wat troost in een andere hobby: het afstruinen van rommelmarkten en de gevonden spullen in een eigen brocante-kraam verkopen. Onlangs waren twee verzilverde zoutvaatjes bij thuiskomst puur zilver gebleken en in een klap het honderdvoudige waard. Wat een geluk. Ze klaarde ervan op. Voor even althans, want al snel ging de hand met andijviekrop en al weer naar haar borst, waar de stress en het verdriet om de naderende ontruiming zat. 
Mijn wandeling was verpest. Stom Muiden. Visieloos gemeentebestuur. Cynische wereld. Altijd hetzelfde liedje van de kleine man die niet tegen het grote kapitaal op kan. Toch? Maar wat wist ik er nou eigenlijk van? Voor hetzelfde geld was Muiden hier iets groots aan het volbrengen. Een eco-wijk die zijn weerga niet kent. Woningen deels onder de grond, de daken dik belegd met zonnepanelen, achtertuinen om ook qua voedsel zelfvoorzienend te zijn. Dat alles gefinancieerd door een groene investeerder. Een kleine google-actie haalde me uit die droom en zette me met beide beentjes op de grond. Al wat ik vond: corruptie, verraad en tuinders de dupe. 

Amsterdam, 25 oktober 2015

Humor (nog 7 dagen)

De Amerikaanse schrijver Henry David Thoreau (1817 - 1862) wordt gezien als de eerste milieuactivist. Henry trok zich twee jaar terug in een boshut in Massachusetts omdat hij wilde ontdekken wat het betekent om te leven, echt te leven, met de natuur, de seizoenen en nadrukkelijk zonder luxe of andere mensen. Hij schreef over die periode het boek Walden or Life in the Woods (1854), dat een stuwmeer aan oneliners bevat die vaak op T-shirts zijn beland. Het boek dat die jongen in de film Into the wild in zijn schamele rugzakje heeft zitten: Walden. Het boek waar Frederik van Eeden de inspiratie voor zijn utopische commune uit haalde: Thoreaus Walden.
Toen ik zelf een soort boshuisje kocht, noemde ik het ... Henry. Vriendinnen die de hut kwamen inwijden namen als cadeau een naambord voor me mee. Een ruwhouten blok, passend bij de life in the woods-gedachte die ik in Huisje Henry in de praktijk wilde gaan brengen. Het bord zei, in fuchsiaroze meisjesletters: 'Henny'. Eén letter verschil. Lachen. Zij althans, want ik bleef er een beetje zuur bij kijken. Voelde me te kakken gezet. Humor en idealisme gaan nu eenmaal niet zo goed samen. Dat bleek ook toen ik Walden daadwerkelijk ging lezen. Ik was destijds serieus op zoek naar inspiratie, een leidend principe, maar ergerde me de hele tijd aan Thoreaus zelfgenoegzame bezwaren tegen de vooruitgang. Een rijtuig? Terwijl je lopend zoveel meer ziet. Stromend water? Wat een bespottelijke luxe. Tsss, in al zijn burgerlijke ongehoorzaamheid was ie een humorloze moralist, met heel veel liefde voor de natuur, maar toch.

Ik hoop dat er meer Henny's dan Henry's meelopen naar Parijs. Ik zal het snel genoeg weten. Over zeven dagen gaan we weg.

(illustratie: the unemployed philosophers guild) 

Amsterdam, 21 oktober 2015

Nieuwe schoenen (nog 11 dagen)

Ik heb nieuwe wandelschoenen gekocht. Dat was nodig. Mijn oude waren zeventien jaar oud. Het profiel was versleten. Ik kon er maar geen afstand van doen. Die schoenen zijn de eerste serieuze outdoor-aankoop die ik ooit heb gedaan. Ik heb de neiging om te zeggen dat we samen 'heel wat hebben meegemaakt', maar dat is zo'n walmend cliché. Laat ik dan zeggen dat mijn lederen Scarpa's vanaf de eerste stap verdomd lekker hebben gezeten. Ik had ze meegenomen naar Carl Denig in de hoop dat iemand daar zou zeggen: 'Ze kunnen nog best een tijdje mee.' Maar nee. Een kalme en kundige man verzekerde me dat het tijd was om afscheid te nemen. 'Goed genoeg om de hond mee uit te laten, maar niet om 500 kilometer mee te lopen.' Dat vroeg om een klein requiem. Ongevraagd haalde ik herinneringen op aan mijn zojuist afgeschreven wandelschoenen. Eerst de anekdote van het compliment (een bergwandelaar in full gear keek naar mijn schoenen en zei: 'Die vrouw weet wat kwaliteit is.'). Daarna de anekdote van mijn broer die, nadat hij de anekdote over het compliment had gehoord, meteen twee paar van hetzelfde model had gekocht. 'Dat kun je nu niet meer doen', zei de verkoper. 'Als je schoenen bewaart voor later, wordt het materiaal van de zool veel te hard.' En zo babbelden we de ochtend vol. Wil je deze sok eens proberen? Wat vind je van dat model? Steviger toch? Nog even de helling op en af voor de neusproef. En toen was ik eruit. 'Het gaat om het comfort,' probeerde de verkoper nog. Maar het werden de donkerblauwe Lowa's, want de Scarpa's, die geweldig zaten, vond ik te lelijk.
Ik kom net terug van een avondrondje. Aan m'n rechtervoet geen centje pijn. De linker slaapt al een halfuur. Maar ik heb nog tien dagen om in te lopen. Trouwens, toen ze bij Carl Denig over mijn plannen hoorden, gaven ze me zonder aarzelen 10 procent korting. Jofel! 

Amsterdam, 19 oktober 2015

Regencape (vertrek over 13 dagen)

Uit de afspraken die ik voor de komende twee weken heb gemaakt, valt op te maken dat ik geen benul heb van wat me te wachten staat. Ik ga bijvoorbeeld nog naar een dure kapper en naar de schoonheidsspecialist!? Dat heb ik geleerd van mijn zus, die onder het mom 'je weet maar nooit wie je onderweg tegenkomt' haar haren zorgvuldig kamde voordat ze haar brommerhelm op deed.
Zoals voor elke reis tob ik nog het meest over de kleren die ik mee zal nemen. Ik heb een oefenwandeling gedaan in een wollen broek van Dries van Noten – door een iemand die het goed bedoelde 'een Aardappeletersbroek' genoemd – maar die begon na 13 kilometer erg te schrijnen. En dan worstel ik ook nog met het eeuwige regenkledingvraagstuk. Ik vind dat ik het moet doen met wat ik heb, duurzaamheid weet je wel. Maar mijn enkellange regenjas stamt nog uit de tijd dat waterdicht synoniem was voor loodzwaar. Dus heb ik afgelopen zaterdag bij Ikea een zwarte regencape gekocht, zonder erbij na te denken of Ikea goed is of fout. Milieu-wise dan. Het milieu was namelijk het laatste waar ik aan dacht toen ik na een wandeling van 19,3 kilometer kleddernat wegens niet-ademend Hema-polyester de trappen naar het restaurant opliep en op een tussenverdieping die cape zag hangen. Dat belooft nog wat voor Parijs. Blijk ik na meer dan 500 kilometer geen enkele interesse te kunnen opbrengen voor het milieu en me louter nog zorgen te maken om de basics: eten, drinken en mezelf droog houden. Dat zal toch niet?

Amsterdam, 18 oktober 2015

Pelgrim (nog 14 dagen)

Het lawaai van een stilhangende helikopter. En dan de eerste marathonlopers om de bocht zien komen. Altijd janken. Maar daar had ik dit keer helemaal geen tijd voor. Ik mocht niet later dan 12.00 uur in Oud-Zuid zijn. Ik racete die kant op. Op het rechtertrottoir van de Van Baerlestraat zag ik een monter stappende wandelaar gaan. Met een staf en een tot knoedel geknoopte plastic zak aan zijn riem. Joggingbroek, mutsje op, vriendelijk baardgezicht - zag ik ook nog in de gauwigheid. Ik fietste door, kreeg spijt en besloot me weer om te draaien. Snel, snel over de stoep. 'Mag ik u fotograferen? Vanwege de kleuren en het geheel?' Dat mocht. De man had vier uur eerder de deur van zijn huis in Amsterdam-Noord achter zich dichtgetrokken. Hij was onderweg naar zijn zus in West.
'Bent u ook ergens voor aan het trainen?'
'Nee, maar ik zou zo graag eens naar Den Haag willen lopen.'
'Naar de Japanse ambassade?', vroeg ik, want de man had een Indische dictie en ik vond hem oud genoeg om in een Jappenkamp te hebben gezeten, en weet ik wat voor fantasieën ik nog meer op deze bijbelse figuur aan het projecteren was.
'Gewoon, naar Den Haag,' zei hij. 'Maar niet alleen.'
Hij vertelde dat hij daarom een advertentie bij Albert Heijn had opgehangen. Tot op heden had niemand gereageerd. Ik vertelde hem over Parijs. Hij was meteen enthousiast. Hij wilde wel mee. De afstand zou geen probleem voor hem zijn, het geld voor de overnachtingen wel. Rot. Even overwoog ik Urgenda mijn geld terug te vragen en met deze man naar Den Haag te lopen. Van het bedrag zouden we na afloop een week in Hotel des Indes kunnen feesten. Maar ik kwam bijtijds bij zinnen. In ruil voor de foto beloofde ik wel over een slaapadres op de route naar Den Haag na te denken. Ik kreeg zijn nummer. Dat hadden zijn kinderen onder 'papa' in zijn telefoon gezet. 

Amsterdam, 17 oktober 2015

Te voet naar Ikea (vertrek over 15 dagen)

Eerste 10 kilometer bekend terrein. Onderdeel van hardlooprondje. Eén rechte lijn tot Driemond. Vijf bruggen onderdoor. Vanaf de Gaasperplas terra incognito. Is dit de Bijlmer-Bijlmer? Alle gordijnen gesloten. Lappen voor deuren en ramen. Appartementen met pastelkleurige kozijnen, rijtjeshuizen met prikkeldraad op de schutting. Mensen die met gele Jumbotassen door de grijze dag schuiven. Elke hond een amstaff. Het AMC. Afdeling psychiatrie. Mortuarium linksaf. Een bermmonumentje voor Jeff, 1 oktober 2012. Neergeschoten? Omgelegde fietspaden, opgebroken wegen. Miezer en motregen. Een volkstuinencomplex aan de Tafelbergweg. Afslagen van snelwegen. Geen voetpad te zien. Door het natte gras. Vanuit het niets begint de stad. Anonieme kantoorgebouwen met geblindeerde ramen. Een clubje mensen in een kantine. Op zaterdag? En dan, daar, eindelijk Ikea. Zeven dagen per week open. Alle lagen van de bevolking klonteren samen in het restaurant. Hoe milieubewust is Ikea? De suiker is organic. De spaarlampen zijn er goedkoop. Ik koop veel meer dan het douchegordijn waar ik dat hele eind voor heb gelopen. Dat is in elk geval iets 'fouts' van Ikea: dat je er altijd veel meer koopt dan dat je nodig hebt.

Nog leuke vogels gezien onderweg? Een paar grote zilverreigers. Die zijn weer terug in de Nederlandse polders. Vorige week zag ik voor het eerst in vijftien jaar een mus in mijn achtertuin. Spechten en boomklevers zijn er kind aan huis, maar een mus? En dat allemaal door die opwarming? 

Amsterdam, 12 oktober 2015

Wiet (vertrek over 20 dagen)

Nescio had de gewoonte om 's avonds na het eten op de fiets nog even naar 'het zeetje' te gaan kijken. Dat zeetje heet nu Ijburg. Maar het licht op de Diemerzeedijk is nog steeds erg mooi en je kunt er fijn fietsen slash wandelen. Ik maakte een serieuze oefenwandeling van een krappe veertien kilometer. Heen via de Merwedekanaaldijk en terug via de Diemerzeedijk. Door het Amsterdam-Rijnkanaal voer een boot die Diff heette. Geschreven met dezelfde bolle letters als voor de titel van het bijna gelijknamige tijdschrift werden gebruikt. Tien jaar niet meer Dif aan gedacht, maar jongens dat was me wat. Zeshonderd pagina's goed nieuws. De verschilmakers van toen heten tegenwoordig kantelaars. Dat weet ik van een fotograaf die 'mijn' Marjan Minnesma van Urgenda moest portretteren. Klinkt als fris belegen kaas. Kantelaars. Omdenkers. Elke tijd zijn eigen vocabulaire. The Climate Miles is een vastgelopen morf tussen The Millennium Goals en The Hunger Games. Vroeger heette het een mars of demonstratie. De enige grote waar ik ooit aan mee heb gedaan, was de antikernwapendemonstratie/vredesmars van 1983 in Den Haag. We gingen er heen met een bus van de middelbare school. Giechelig en opgewonden, want iemand van ons clubje had een zak wiet meegenomen. Verder herinner ik me niets. Als ik beelden van die bewuste demonstratie bij Andere tijden of zo zie, kan ik me niet voorstellen dat ik één van de 550.000 demonstranten was. Belangrijke dag. Mijn eerste keer, zowel qua blowen als demonstreren. Een lifestyle waar ik verder niks mee kon. Demonstreren, laten zien dat je ergens voor of tegen bent, boezemt me angst in. De vrees om ergens bij te horen is enorm. Ik hoop van harte dat ik dit soort neuroses eindelijk eens thuis durf te laten. 

Toen spraakmakend, nu vintage. 

Amsterdam, 6 oktober 2015

Doe iets

Dag lieve lezers. Ik ben er nog/weer. En hoe! Hormonaal stabiel, fysiek in topvorm en mentaal van staal. De wereld gaat naar de vaantjes, de rest gaat naar de haaien, maar ik zit in de lift. Eindelijk aan de overkant (lees De vrouw met bijl) barst ik van de ideeën en plannen, maar vooral van een lust tot actie. Met een K wat mij betreft. AKTIE, aktie, aktie dus. Ik wil iets doen. Ik kan niet meer machteloos toezien (wat een kutzin, maar aan mooischrijven heb ik even schijt en daarvoor heb ik ook geen tijd) hoe, hoe, nou ja, vul maar in. Er is zoveel gaande en ik doe zo weinig, dat ik besloten heb een voetreis naar Parijs te maken. Nee, niet voor de lol of als sportieve prestatie, maar om de wereld te redden. Dat idee komt niet van mijzelf, maar van Urgenda. Deze milieuorganisatie loopt in november van Utrecht naar Parijs waar een internationaal milieuoverleg zal plaatsvinden en waar hopelijk een fatsoenlijk akkoord zal worden gesloten. Ik ben bezorgd, nee ronduit bang. Jullie niet? Het is al vijftig jaar vijf voor twaalf en er gebeurt maar niks of in elk geval te weinig. Urgenda heeft een zaak gewonnen tegen de traag reagerende Nederlandse Staat. Wat doet de Nederlandse Staat? Die gaat in hoger beroep. Om te janken zo demotiverend ... Ja, dat is nog eens andere koek dan een opvlieger of drankprobleem. Ik heb het even gehad met mezelf. Ik wil als goede gelovige de wereld dienen. Gelovig in de zin van: positief. Ja, ik denk tegen beter weten in dat als veel mensen gaan bewegen er iets veranderen kan. Omdat jullie een baby, baan of revaliderende vader hebben waardoor je in november onmogelijk 30 dagen kunt gaan wandelen, doe ik dat voor jou. Als je wilt mag je me daar zelfs wat voor betalen. Want je zou denken dat zo'n reis haast niks kost, maar dat blijkt niet zo te zijn. De helft van deze bedevaart betaal ik zelf. De andere helft hoop ik gesponsord te krijgen in ruil voor dagelijkse berichtgeving over deze Climate Miles. Daarover later meer. Wordt vervolgd. Kan niet wachten.

(3 september 2015) 

Amsterdam, 3 september 2015

Beweging

Dag lieve lezers. Ik ben er nog/weer. En hoe! Hormonaal stabiel, fysiek in topvorm en mentaal van staal. De wereld gaat naar de vaantjes, de rest gaat naar de haaien, maar ik zit in de lift. Eindelijk aan de overkant (lees De vrouw met bijl) barst ik van de ideeën en plannen, maar vooral van een lust tot actie. Met een K wat mij betreft. AKTIE dus. Ik wil iets doen. Ik kan niet meer machteloos toezien (wat een kutzin, maar aan mooischrijven heb ik even schijt en daarvoor heb ik ook geen tijd) hoe, hoe, nou ja, vul maar in. Er is zoveel gaande en ik doe zo weinig, dat ik besloten heb een voetreis naar Parijs te maken. Nee, niet voor de lol of als sportieve prestatie, maar om de wereld te redden. Dat idee komt niet van mijzelf, maar van Urgenda. Deze milieuorganisatie loopt in november van Utrecht naar Parijs waar een internationaal milieuoverleg zal plaatsvinden en waar hopelijk een fatsoenlijk akkoord zal worden gesloten. Ik ben bezorgd, nee ronduit bang. Jullie niet? Het is al vijftig jaar vijf voor twaalf en er gebeurt maar niks of in elk geval te weinig. Urgenda heeft een zaak gewonnen tegen de traag reagerende Nederlandse Staat. Wat doet de Nederlandse Staat? Die gaat in hoger beroep. Om te janken zo demotiverend ... Ja, dat is nog eens andere koek dan een opvlieger of drankprobleem. Ik heb het even gehad met mezelf. Ik wil als goede gelovige de wereld dienen. Gelovig in de zin van: positief. Ja, ik denk tegen beter weten in dat als veel mensen gaan bewegen er iets veranderen kan. Omdat jullie een baby, baan of revaliderende vader hebben waardoor je in november onmogelijk 30 dagen kunt gaan wandelen, doe ik dat voor jou. Als je wilt mag je me daar zelfs wat voor betalen. Want je zou denken dat zo'n reis haast niks kost, maar dat blijkt niet zo te zijn. De helft van deze bedevaart betaal ik zelf. De andere helft hoop ik gesponsord te krijgen in ruil voor dagelijkse berichtgeving over deze Climate Miles. Daarover later meer. Wordt vervolgd. Kan niet wachten.